Artykuły

Jako muza złośliwa Melpomena sprzyja tylko arcymistrzom. Nikomu wprawdzie nie broni wstępu do swego królestwa, ale na mniej zdolnych mści się, bezlitośnie obnażając ich blady i najdrobniejsze grzechy. Jej karzącej dłoni nie umknął więc MAREK PASIECZNY reżyser Tołstoj o wskiej "SONATY KREUTZEROWSKIEJ", którą - wespół z odtwórcą głównej roli JERZYM GRAŁKIEM - adaptował na scenę. Ufał zapewne, że to dziełko wielkiego Tołstoja, które odczytać można na kilka sposobów, tak pełne jest ukrytych znaczeń, że samo jego pokazanie na scenie stać się musi małym choćby wydarzeniem. Najwidoczniej jednak - nie musi, wszak "Sonata" wystawiona na Małej Scenie Starego Teatru przy ul. Sławkowskiej nuży widza i przygniata nie tylko swą statyką, bo reżyser - w nieświadomości zapewne - uczynił wszystko, by ten utwór Tołstoja pozbawić zarówno dramaturgii jak i... wielkości.

Młody widz po spektaklu stawia dwa fundamentalne pytania: Dlaczego Tołstoj wielki był? Dlaczego jego "Sonata" jest utworem, o którym słyszał każdy średnio inteligentny człowiek na tej planecie? Widz bardziej dojrzały podejrzewa, że reżyserowi nie udało się wizji "Sonaty", jaką miał we własnej wyobraźni, przyoblec w realne, tj. sceniczne kształty. Ostatecznie jednak proza Tołstoja obfituje w pełne napięcia dialogi, w mocne emocje, które - któż to wie? - do czego mogą doprowadzić. No i muzyka! W prozie Tołstoja muzyka, pełni konkretną funkcję, ale czyż ma ją w przedstawieniu Pasiecznego? Przez całą godzinę publiczność obserwować musi Jerzego Grałka recytującego Tołstoja w sposób, który nie znalazłby uznania nawet u najzawziętszych miłośników Teatru Rapsodycznego. I cóż za ubóstwo środków aktorskich? Nie po raz pierwszy musieliśmy w Piwnicy przy ul. Sławkowskiej świadkować dziwnemu zdarzeniu: oto aktor gra poniżej swoich możliwości. A przecież celem reżysera jest pobudzić aktora do największych wysiłków, by stworzył wielką rolę, nie zaś - zniewolić go...