Żona szybko sprzedana
"Zamiana" w reż. Anny Smolar w Teatrze Śląskim w Katowicach. Pisze Aleksandra Czapla w Gazecie Wyborczej-Katowice.
Zmierzyć, zważyć, ocenić, wycenić, sprzedać, kupić, zdradzić, zabić. Na Scenie Kameralnej Teatru Wyspiańskiego dzieje się coś przerażającego, niemoralnego, kuszącego, coś, co warto zobaczyć.
Widz, który nie wie, kim był Paul Claudel, mógłby śmiało pomyśleć, że autorem sztuki, którą właśnie oglądał na scenie, jest jeden z żyjących trzydziestolatków, bystry obserwator świata korporacji. Tymczasem ponad stuletnia "Zamiana" należy już do klasyki dramatu. Katowicka premiera jest dowodem na to, że nic nie stoi na przeszkodzie, by dziewiętnastowiecznym językiem mówić o dniu dzisiejszym.
Odrobinę żal, że z trzech aktów "Zamiany" pozostało minimum, skondensowane do ponad godziny. Ogromne cięcia, których dokonała Anna Smolar, zniszczyły leniwie rozwijającą się akcję, zahamowały potok językowych metafor, w których Claudel nie ma sobie równych. Zamiana stała się szybką transakcją. Najważniejsze jednak to, co zostało. Na scenie oglądamy esencję popełnianego zła. Tematem przewodnim staje się cielesne odpychanie oraz przyciąganie, damsko-męskie pożądanie. Tu nie ma miejsca na wartości, którym wierna jest Marta. Małżeństwo zostało wycenione, żona została sprzedana.
Rolę sprzedanej żony gra Mirosława Sobik, ciekawie łącząc naiwność i prostotę bohaterki z ponadprzeciętną świadomością, której nie posiadają pozostałe postacie. Bez zarzutu pozostaje wyrachowany materialista Tomasz Pollock grany przez Grzegorza Przybyła oraz Ewa Kutynia świetna w roli alkoholiczki. Niestety, nie rozumiem, dlaczego Ludwik Laine, grany przez Konrada Gabriela, został zredukowany do formatu scenicznego głupka. Przecież Claudel stworzył potomka Indian jako niezwykle skomplikowaną postać! Wiecznie na krawędzi między życiem a śmiercią, między naturą a cywilizacją. W "Zamianie" żadna z relacji nie jest prosta, dlatego tak bardzo rażący stał się wobec reszty Ludwik - odarty z własnej tajemnicy, zanadto schematyczny.
Paul Claudel dokonał zamiany małżeństw w 1893 roku. Anna Smolar dokonała teatralnej transakcji kilka dni temu.
