Podwórko - szary, kolorowy świat
"Historia o ptaku Cis" w reż. Aleksandra Maksymiaka w Teatrze Kubuś w Kielcach. Recenzja Ryszarda Kozieja w Radiu Kielce.
Każdy świadomy rodzic zastanawia się - jak wychowywać dziecko, by dało sobie radę w otaczającym je świecie. Zawsze tak było, jest i pewno będzie. I zawsze było tak - taką świadomość mieli rodzice z własnego doświadczenia - że otaczający świat bardziej nastawiony jest na odbieranie każdemu jak najwięcej, niż na dawanie. Stąd wszystkie troski, obawy, niepokoje. Sztuka, której premierę obejrzałem wczoraj w Teatrze Lalki i Aktora "Kubuś" w Kielcach poniekąd jest o tych niepokojach, jest o odbieraniu tego, co najcenniejsze - niewinnych marzeń i wyobraźni.
Aleksander Maksymiak - reżyser, scenograf i pedagog z Wrocławia przygotował w Kielcach inscenizację "Historii o ptaku Cis" Joanny Kulmowej. Sztuka jest dość trudna w odbiorze, nie ma prostej fabuły, nie opowiada widzom jednej historii, choć wszystko zgrabnie zamknięte jest w przypowieść o pomaganiu sobie, takim najprostszym, niewymagającym specjalnych starań czy nakładów finansowych, o takim pomaganiu spontanicznym, prosto z serca. Świat przedstawiony w spektaklu byłby bardzo smutny, gdyby nie te najprostsze i najszlachetniejsze odruchy zwykłych bohaterów. Choć i tak jest smutny, bo nikt nie pomoże odzyskać wzrok dziewczynce, która oślepła z niedożywienia, bohaterowie są zbyt biedni, nie będzie bajkowej metamorfozy, Kopciuszek nie stanie się księżniczką. Bohaterowie nie wyrwą się z biedy wielkomiejskiego podwórka, ich świat zamknięty jest na małej przestrzeni z trzepakiem i kubłami na śmieci. Ale w tym małym świecie, z tych wydawałoby się najgorszych z możliwych rekwizytów można nagle wyczarować cudowny, kolorowy, właśnie bajkowy świat. Rzecz w tym, że potrzebny jest impuls i wiara w to, że gdzieś ponad nami taki świat rzeczywiście istnieje. Tę wielką metafizykę a jednocześnie najzwyklejszą ludzką potrzebę Aleksander Maksymiak potrafił z aktorami na kieleckiej scenie "wyczarować".
Aktorzy grają w żywym planie, rolę narratora a jednocześnie swoistego czarodzieja podwórkowej wyobraźni pełni postać Flachy - zbieracza butelek - w roli Andrzeja Kuby Sielskiego - bardziej kloszarda-filozofa. Pełna smutku ale też zwykłej dziecięcej potrzeby radości z życia i buntu jest w roli Zorzy - oślepłej dziewczynki - Jolanta Kęćko. Barwne i żywe postaci sąsiadek stworzyły Beata Orłowska jako Jadwinia i Agata Sobota jako Pani Ptasznik oraz duet "ciemnych charakterów" - Małgorzata Sielska i Zdzisław Reczyński. Doremus - w tej roli Andrzej Matysiak - to zagubiony w świecie artysta - brat chorej dziewczynki, który rezygnuje ze wszystkiego by uratować porwaną siostrę.
Plan żywy reżyser miesza z planem lalkowym, w dużym uproszczeniu można powiedzieć, że w pierwszym poznajemy "realny" świat bohaterów, w planie lalkowym przenosimy się do świata wyobraźni, i tego pięknego, i tego groźnego. Nie jest to świat monotonny, bo w odgłosy miasta, ulicznego ruchu przenikają jazzowe frazy i piosenki z doskonałą muzyką Zbigniewa Karneckiego. Na scenie jak w życiu dwa światy nie istnieją obok siebie równolegle, przenikają się, szare podwórko może stać się niesamowitą afrykańską krainą, by za chwilę wrócić do swej "realności".
"Historia o ptaku Cis" jest jednak baśnią, kończy się dobrze, dzięki prostym ludzkim odruchom. I tu jest też odpowiedź na pytanie zadane na samym początku - jak wychowywać dzieci - jakie wartości im przekazywać? Cały czas te same. Czy uchroni je to od zła świata? Oczywiście, że nie. A czy bez tych wartości będą bezpieczne? Dobrze wiemy że też nie. Ani bezpieczne, ani dobre, ani szczęśliwe. Po to przychodzimy do teatru dorośli i dzieci, by kolejny raz usłyszeć to samo. "Historię o ptaku Cis" Joanny Kulmowej w reżyserii i scenografii Aleksandra Maksymiaka - gorąco polecam.
Emisja w programie "Rezonans recenzyjny", 14 II 2011
