Kraków. 30 lat Teatru Stygmator
Dzisiaj, w 30-lecie Stygmatora, z przyjemnością stwierdzamy, iż stał się on - obok salonu Anny Dymnej - czołową sceną poetycką w Polsce.
Salon literacki Anny Dymnej, mający siedzibę we foyer Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, zyskał już renomę nie tylko w Polsce. Ale to niejedyne w grodzie Kraka miejsce, w którym króluje poezja.
Co prawda w Stygmatorze zaczęło się nieco inaczej, bowiem współczesny dramat "Ślepiec" (premiera: luty 1982 roku) autorstwa Piotra Krzysztofa Preissa stał się pierwszą premierą teatru powstałego w Krakowie 12 czerwca 1981 roku. Dla każdego, kto pamięta klimat polskich wydarzeń politycznych tamtego okresu, jest oczywiste, z jaką osobą kojarzył się tytułowy ślepiec. Aluzja była nad wyraz wymowna, toteż wrażliwa krakowska publiczność zaludniała nadkompletami teatralną widownię. Zabiegi cenzury postawiły znak zapytania nad dalszym bytem nowo powstałej sceny.
Na szczęście dla Melpomeny los okazał się łaskawy. Przyszły kolejne premiery: "Ostatni salut brygadiera Greena" Broszkiewicza, "Powieść o śmierci Galerii" Visnica, "Męczeństwo Piotra Oheya" Mrożka. W repertuarze teatru z biegiem lat znalazły się utwory takich twórców, jak Lem, Gombrowicz, Witkacy, Herbert. Teatr zaczął odnosić sukcesy na ogólnopolskich festiwalach, a jednocześnie, grając regularnie spektakle, mocno wrastał w kulturalny pejzaż Krakowa. Każda premiera przyjmowana była niezwykle życzliwie przez publiczność i krytykę.
W 1984 roku założyciel teatru i kierownik sceny Piotr Preiss za namową Piotra Skrzyneckiego rozpoczął współpracę z Piwnicą pod Baranami. Wówczas nowym dyrektorem Stygmatora została aktorka, reżyser Violetta Zygmunt, która w konsekwentny sposób zmieniła konwencję teatru. Dzisiaj, w 30-lecie Stygmatora, z przyjemnością stwierdzamy, iż stał się on - obok salonu Anny Dymnej - czołową sceną poetycką w Polsce. Kilka kolejnych lat występował w najbardziej znanej w kraju kawiarni Jama Michalika przy ulicy Floriańskiej, a od 1995 roku ściśle współpracuje z dyrekcją krakowskiego ogrodu botanicznego, który stał się miejscem stałych prezentacji teatralnych.
Recenzenci pisali m.in.: "Teatr ten nawiązuje do natury, zwraca się ku pradawnym źródłom estetycznym kultury antycznej..." i "Przedstawienia Stygmatora spełniają kryteria teatralności, jest tu ruch, przestrzeń, światło, ale pojawia się novum, słowo poetyckie zostaje uwikłane w naturę, wplątuje się w śpiew ptaków. Violetta Zygmunt jako jedyna w Krakowie tworzy teatr poetycki zwrócony ku naturze". Teatr Stygmator realizuje cykle poetyckie pod nazwą "Poezja i muzyka w ogrodzie", impresje poetycko-teatralne z udziałem poetów, aktorów i krytyków, "Wieczory przy świecach", podczas których odbywają się debiuty, promocje, spotkania młodych artystów.
Ten rodzaj spotkań z poezją krakowianie nazywają Krainą Wiecznych Zauroczeń. Będąc niejednokrotnie gośćmi owych wieczorów, poświadczamy urokliwość migoczących ciepłem płomieni świec, metafizyczność klimatu tworzonego przez animatorkę sceny, zawsze obecną, ale hipnotycznie dyskretną, cichą, obdarzoną nawykiem arystokratycznego wycofania, perfekcyjną, z czasem stającą się wraz z poezją heroiną owych spotkań. W Klubie Artystyczno-Literackim Stygmatora prezentowana jest twórczość najwybitniejszych polskich poetów, a wielu z nich teatr miał przyjemność gościć w swej siedzibie. "Każdy teatralny wieczór określa porządek i wyrafinowany sens. Prowadząca spotkania ze słowem dba o liryczny nastrój, syntezę formy i barwy, o zmysłową, intymną i nader kulturalną fakturę otaczającej nas rzeczywistości. Wymienione przymioty wraz z łagodnym światłem letniego dnia i złocistym kolory tern nocy w otoczeniu bujnej przyrody, budzą szacunek i zaufanie autentyczności przeżywania chwil wyjątkowych". Spotkania w teatrze Stygmator uwrażliwiają, pozwalają zrozumieć rzeczywistość, otworzyć się i ograniczyć rosnące między nami morze współczesnej obojętności. Każdy wieczór spędzony w tym teatrze jest inny i przynosi nieprzepartą chęć przeżywania kolejnego. Zjawiskowość teatru Stygmator szczególnie w dzisiejszych czasach ma wyjątkowe znaczenie, w czasach gdy znajdująca wielu entuzjastów filozofia sukcesu podporządkowana jest mechanizmom błyskotliwej kariery czy prawidłom mody. Kiedy słyszymy, że w nihilistycznym pejzażu kulturowym nie ocalały już żadne wartości, protestujemy i jednym tchem wymieniamy teatr Stygmator. CZYTELNIKÓW NOWEGO CZASU zapraszamy do ciekawego miejsca, do krakowskiego ogrodu botanicznego, gdzie pośród bogatej roślinności w sobotnie wieczory poezja ma zapach kwiatów.
