Nietolerancja
Procesy czarownic należą do ponurych rozdziałów przeszłości. Polowania te to synonim represji zrodzonych z nietolerancji. zaś nietolerancja jest zjawiskiem immanentnym dla stosunków międzyludzkich, choć programowo potępia się ją niemal wszędzie. Do rozmiarów zbrodniczych doprowadził ją hitleryzm.
Sztuka Artura Millera - "Czarownice z Salem" - powstała w okresie słynnych polowań na osoby o lewicowych przekonaniach w USA. Miller sięgnął do głośnych w historii Ameryki wydarzeń w miasteczku Salem, gdzie proces przeciw czarownicom pochłonął w roku 1692 dziewiętnaście niewinnych ofiar. "Czarownice z Salem" nie są obce naszej publiczności. Niektórzy pamiętają jeszcze francuski film Raymonda Roulau pod tym samym tytułem z roku 1958 oraz przedstawienie sztuki Arthura Millera w Teatrze Polskim i wizytę autora w Warszawie.
Spektakl w poniedziałkowym Teatrze Telewizji, zrealizowany przez Zygmunta Hubnera, można jednak nazwać wydarzeniem. To, co w sztuce Millera jest trwałe - obraz nietolerancji - znajduje bowiem swe potwierdzanie od czasu do czasu w różnych rejonach świata, choć rzadziej już dochodzą do egłosu czynniki fanatyzmu religijnego. A znakomita, reżyseria Hubnera nadała widowisku wielką siłę dramatyczną.
Hubner wytworzył w tym spektaklu klimat grozy płunącej z osaczenia człowieka przez własne społeczeństwo, kierowane fanatyzmem i nietolerancją podsycanymi przez siły kształtujące psychikę i świadomość społeczeństwa: religię, światopogląd oraz podporządkowane im prawo. Ten klimat wytwarzała nie tylko treść sztuki, ale i forma spektaklu, jego dramaturgia, kondensacja obrazów, świetne wygranie akcentów uwypuklających sytuacje.
Było to możliwe przede wszystkim dzięki zaangażowaniu wspaniałego zespołu wykonawców, jaki - w tym składzie - nieczęsto można oglądać. Wymieńmy tylko niektórych. A więc panie: Zofia Małynicz, Hanna Skarżanka i Ewa Dałkowska oraz panowie: Roman Wilhelmi, Zbigniew Zapasiewicz, Andrzej Łapicki, Marek Walczewski, Gustaw Lutkiewicz. Na ocenę poszczególnych ról nie ma tu miejsca, wystarczy powiedzieć, że wszyscy byli sobie równi.
