Wieczory teatralne
Grany obecnie w Teatrze Nowym "Gałganek" Dario Niccodemi'ego, przed dwunastu laty (we wrześniu 1924 r. w tymże teatrze wypełnił szereg wieczorów aż z dwoma odtwórczyniami roli tytułowej, paniami Bohuszówną i Kowalikówną. Druga z tych artystek obdarzona niewątpliwym talentem i dużym temperamentem scenicznym, bardzo prędko wycofała się ze sceny.
Dwanaście lat, to równocześnie i mało i bardzo dużo; należnie od wartości dzieła, nad którym one przeleciały... Dziwne są losy autorów i ich tworzywa. Dario Niccodemi, niezbyt wysoko ceniony pisarz, zarówno we Francji, gdzie spędził szereg lat, jak i w swoich rodzinnych Włoszech, w Polsce należał do autorów bardzo popularnych, poszukiwanych przez teatry. Zawdzięczał to fantastycznemu wprost sukcesowi, jaki w jego niezbyt głębokiej, ale bardzo zręcznej i nie pozbawionej swoistego uroku komedii "Świt... Dzień... Noc", odnieśli Malicka i Węgierko; grali ją najpierw w Krakowie, a potem w Warszawie i na objazdach, nie mniej nie więcej tylko tysiąc razy. Nie pomnę, by jakaś druga sztuka miała u nas ten sukces. Oczywiście, "Świt... Dzień... Noc" chwyciły również inne teatry i inni artyści, ale nierozerwalnie komedia ta związała się już na zawsze, a przynajmniej na bardzo długi czas, z wymienioną parą artystów.
To dostatecznie tłumaczy popyt, jakim cieszył się u nas Niccodemi, sam Teatr Nowy w pierwszych, latach swego istnienia wystawił jego "Nieprzyjacółkę", "Nauczycielkę", "Czaple pióro", "Gałganka", w Teatrze Polskim grano "Świt... Dzień... Noc..." z Biesiadeckimi. Żaden atoli z wymienionych tu utworów nie mógł równać się, pod względem powodzenia z ostatnim...
Dziś nazwisko Niccodemi'ego znikło nieomal z afiszów, o ile nie przypomni go wdzięczna autorowi za swój pierwszy wielki triumf sceniczny, Malicka.
"Gałganek" pod rozmaitymi tytułami ("Świderek") obspacerował wszystkie teatry, przede wszystkim dzięki roli tytułowej, doczekał się nawet wielu mniej lub więcej udatnych naśladownictw. Bohaterką komedii to jest takie biedne dziecko ulicy, taka u rebours "Aszantka , która będąc tylko smutnym "gałgankiem" niesionym ulicami wielkiego Rzymu przez rozmaite wiatry społeczne, zachowuje czystość serca i prawość charakteru. Oczywiście nie mija jej nagroda w postaci bogatego, ładnego i kochającego męża.
Rola ta stanowi nielada kąsek dla aktorki; daje ogromne pole do wygrania się i wyżycia na scenie. Mamy w niej wszystko i drapieżność szczutego przez złych ludzi i los, zwierzątka, i humor ulicznika, i dobroć serca i nieuświadomiony temperament urodzonej kochanki i sentyment i nawet troszeczkę kinową wzniosłość owej "lilii na bagnisku".
Jednym słowem, rola jak się patrzy; coś z "Pygmaliona" Shawa i coś z "Myszy kościelnej" Fodora.
Ale ta rola, mimo swego bogactwa, a może właśnie dzięki niemu, nie jest pozbawiona cech t zw. w gwarze kulis "samograja"; jeżeli aktorka wygra bodaj czwartą część tych atutów, jakie dał do jej dyspozycji autor, to to już wystarczy na duży sukces. Pod jednym atoli warunkiem, że przedstawicielka "gałganka" posiada dane wewnętrzne, do tej roli konieczne...
Nie chodzi tu wcale o urodę w banalnym słowa znaczeniu, chodzi o pewien specyficzny rodzaj wdzięku i ciepło. P. Kwiatkowska prócz wymienionych tu warunków, wniosła do roli poważny talent aktorski, co w sumie pozwoliło jej być "gałgankiem" bardzo dobrym. P. Stefan Wroncki (Tytus Fanti), nie tylko grał główną rolę męską, ale bardzo starannie wyreżyserował komedię. Postać Fanti'ego potraktował silnymi akcentami charakterystycznymi w momentach lirycznych nadał dużo szczerości i wyrazu. P. Nadworna jako niesympatyczna i pospolita Franka potrafiła uchronić się od przesady, nie przejaskrawiła i tak już dostatecznie przez autora wyjaskrawionej roli.
W rolach drugoplanowych dobrą parę stanowili pani Plucińska i p. Tylczyński, jako małżeństwo Benini. Nawet epizody miały stosownych wykonawców w osobach panów Piotrowskiego (Flavio, kelner), Brema (Buritti) i Dowmunta (Nieznajomy). U publiczności Niccodemi cieszy się zawsze sympatią.
[data publikacji artykułu nieznana]
