Artykuły

W Teatrze Powszechnym trwają ostatnie próby przed premierą spektaklu "Biedna ale sexi". To druga odsłona projektu "Teatr w klasie".

Niemiecką sztukę przenosi na scenę młody reżyser Wojciech Urbański. Zagra tegoroczna absolwentka łódzkiej Filmówki - Magdalena Wróbel. Premiera i dwa kolejne przedstawienia odbędą się w Powszechnym, ale potem spektakl wywędruje poza mury teatru i będzie grany w szkołach.

Inicjatorką "Teatru w klasie" jest Grażyna Kania, reżyserka pracująca w Polsce i w Niemczech. Podpatrzoną za zachodnią granicą i niezwykle tam popularną formułę postanowiła przeszczepić na rodzimy grunt. To ona wybrała sztuki realizowane w ramach akcji oraz wyreżyserowała pierwszy spektakl, "Sebastiana X", który pokazano w dziesięciu szkołach jeszcze przed wakacjami.

Nowa propozycja, monodram Jörga Menke-Peitzmeyera (w przekładzie Grażyny Kani), to dramat niestereotypowo ujmujący problematykę biedy. Biedy, która nie zabija, lecz wyklucza i stygmatyzuje, która stała się większym tabu niż choroba czy seks.

- Gdyby spektakl nie był częścią projektu, na pewno wyglądałby inaczej, "Teatr w klasie" zdeterminował jego kształt w ogromnym stopniu - mówi Wojciech Urbański. Reżyser podkreśla, że niecodzienna forma i okoliczności wystawiania to dla zespołu największe wyzwanie. - I ja, i Magda po raz pierwszy stajemy przed tego typu zadaniem. To nie jest zwykły monodram na scenie, gdzie funkcjonuje jasny podział aktor-widownia. Zależy nam na tym, żeby w jak najmniejszym stopniu był to teatr. Widz jest naszym realnym partnerem - teoretycznie jest nim zawsze, ale tu jest naprawdę uczestnikiem, bohaterem spektaklu.

Czy narzucone przez projekt warunki są przeszkodą, czy wręcz przeciwnie? -To ograniczenie wzbogaca, zmusza do szukania - twierdzi Urbański. - Jako reżyser nie mam do dyspozycji środków takich jak muzyka, scenografia. Jest tylko aktor. - Niczego nie można się uczepić, żadnej przestrzeni - dodaje Magdalena Wróbel. Oboje podkreślają, że nie są w stanie określić z góry charakteru spektaklu. Każdy pokaz będzie inny, w pewnym stopniu zaimprowizowany. Wszystko zależy od konkretnej klasy, dlatego też twórcy skupiają się na szukaniu kontaktu z młodzieżą.

Oboje korzystali pod tym względem z doświadczeń twórców "Sebastiana X". Obserwowali szkolne spektakle. - To doświadczenie pokazało mi, jak elastyczny musi być aktor w takiej sytuacji, jaką musi mieć łatwość nawiązywania relacji z widzem. Nie każdy, nawet świetny, potrafi i chce w nie wchodzić - tłumaczy Urbański.

Magdalena Wróbel, którą wybrał na castingu, to tegoroczna absolwentka łódzkiej Filmówki, nagrodzona na Festiwalu Szkół Teatralnych w Łodzi. "Biedna ale sexi" to jej pierwsza propozycja po dyplomach. -Wspaniałe zadanie. Strasznie trudne. - tak określa rolę w monodramie. Gdy pytam o obawę przed reakcjami licealistów, wulgaryzmami, kpinami, wraz z Urbańskim niemal chórem odpowiadają: - Lepsze to niż ściana.

A aktorka dodaje: Gdy są emocje, jest się od czego odbić.

- Dla mnie prawdziwą premierą nie będzie premiera piątkowa, lecz pierwsze przedstawienie klasie - podkreśla reżyser. - Bardziej mnie interesuje, jak będą reagowali uczniowie niż krytyka i dorośli, którzy przyjdą do teatru.

Jednak ci, którzy kupią bilety na repertuarowe pokazy w Teatrze Powszechnym, również mają poczuć się jak w szkole. Salę, w której grany będzie spektakl, urządzono na wzór typowej klasy - ustawiono ławki, światło podczas przedstawienia nie będzie wygaszane.

"Wyzwanie" - to słowo jest refrenem mojej rozmowy z zespołem. Okazała się nim być również adaptacja dramatu, który w polskich warunkach nie był wiarygodny. - Mocno ingerowaliśmy w tekst. Realia społeczne w Niemczech są inne, chociażby jeśli chodzi o zasiłki, pomoc społeczną - opowiada Urbański.

Organizatorzy "Teatru w klasie" chcą uniknąć podobnych problemów w przyszłości. Jak informuje koordynatorka projektu Dominika Szulc, ogłoszą konkurs na polską sztukę dla nastolatków, osadzoną w rodzimych realiach. Jej premiera będzie kolejną odsłoną akcji.

Teatr Powszechny: "Biedna ale sexi" Jörga Menke-Peitzmeyera, przekład Grażyna Kania, reżyseria: Wojciech Urbański, adaptacja i kostiumy: Aleksandra Więcka, występuje: Magdalena Wróbel. Premiera w piątek 21 września o godz. 20. Nauczyciele ze szkół chętnych do udziału w "Teatrze w klasie" proszeni są o kontakt z koordynatorką projektu Dominiką Szulc - teatrwklasie@powszechny.com