Pomnik z krwi i kości
Dokonana przez Grzegorza Jarzynę adaptacja sceniczna "Doktora Faustusa" Tomasza Manna może wzbudzać polemiki. I dobrze. Jakkolwiek sam do końca życia pozostanę pod przemożnym wrażeniem lektury tej ze wszech miar wielkiej powieści, wrocławski spektakl dostarczył mi sporo czysto teatralnych satysfakcji.
Książka opisuje, teatr musi pokazać - nawet to, co w powieści pozostawało w sferze niedopowiedzeń. Stąd wrażenie pewnego narracyjnego pośpiechu i kondensacji wydarzeń na scenie. Nie mają one jednak wpływu na istotę Mannowskiego dzieła. Inscenizatorowi udało się zachować nie tylko zasadniczą treść powieści, ale i ocalić jej ducha. Językiem teatru opowiedział Jarzyna o współczesnym Fauście, kompozytorze Adrianie Leverkühnie (Jan Frycz), któremu moce piekielne zapewniły geniusz i twórczą nieśmiertelność, w zamian za wyrzeczenie się miłości do jakiejkolwiek ziemskiej istoty. Kontrakt z Mefistem (Krzysztof Dracz) okaże się nie wart owego poświęcenia, co bohater potwierdzi w spowiedzi u kresu życia.
Wartość przedstawienia Grzegorza Jarzyny jest dla mnie bezsporna, nie tylko ze względu na pionierską próbę mierzenia się na scenie z tak bogatą materią i złożoną problematyką. Dzięki trafnej decyzji obsadowej reżyserowi udało się pokazać genialnego kompozytora jako człowieka z krwi i kości, często tragicznie cierpiącego, złożonego fizyczną i duchową niemocą. Bohater powieściowy przedstawiany przez przyjaciela Serenusa Zeitbloma (Henryk Niebudek) zbytnio bowiem kojarzył się z zimnym spiżem pomnika.
Osobowość Jana Frycza sprawia, że Leverkühna nie spuszczamy z oka nawet wtedy, kiedy w ekspozycji poza dobrym wrażeniem nie ma na scenie zbyt wiele do roboty. Z pozostałej obsady najlepiej bronił się Mariusz Kiljan jako skrzypek Rudolf Schwerdtfeger. I... pięcioletni cherubinek Staś Boufałł. Trzy wyjścia na scenę wystarczyły mu, byśmy mogli dojmująco odczuć grozę ciemnych sił, odbierających światu żywych małego Nepomuka Schneideweina, którego Leverkühn pokochał stryjowskim uczuciem.
