Artykuły

W Płocku rozpoczęły się w sobotę obchody 200-lecia tamtejszego teatru, jednej z najstarszych tego typu stałych placówek kulturalnych w kraju. W pobliżu miejsca, gdzie w latach 1812-1940 istniał pierwszy budynek teatru, odsłonięto tablicę pamiątkową.

Z okazji jubileuszu aktorzy płockiej sceny przygotowali premierę "Hamleta" Williama Shakespearea (na zdjęciu Sebastian Ryś).

Podczas uroczystej sesji w Towarzystwie Naukowym Płockim, istniejącym od 1820 r., teatrolog prof. Anna Kuligowska-Korzeniewska, podkreśliła, że jubileusz płockiego teatru to wydarzenie ważne dla kultury narodowej, zbiegające się w czasie z podobnymi rocznicami innych polskich scen i uczelni teatralnych.

- Ten jubileusz jest niesłychanie ważny dla kultury narodowej i nie są to słowa zbyt patetyczne. Obchody założenia płockiego teatru wpisują bowiem w kalendarz rocznic o ogromnym znaczeniu dla polskiego teatru, kultury i tradycji teatralnej - powiedziała prof. Kuligowska-Korzeniowska.

Przypomniała m.in. o ubiegłorocznej rocznicy 200-lecia Szkoły Dramatycznej Wojciecha Bogusławskiego, który - jak wspomniała - wraz ze swymi aktorami odwiedził również teatr w Płocku, o 80-leciu Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej i zbliżającym się jubileuszu 250-lecia Teatru Narodowego w Warszawie (1765).

Dr Barbara Konarska-Pabiniak, autorka monografii "Teatr w Płocku 1812-2012", przypomniała, że podobnie, jak w innych miastach ziem polskich początku XIX wieku, także płocka scena rozpoczęła działalność w zaadaptowanym na ten cel budynku. Był to opuszczony kościół św. Trójcy, położony na nadwiślańskiej skarpie. Budynek wielokrotnie przebudowany i modernizowany, otrzymał w 1822 r. charakterystyczny fronton w stylu klasycystycznym. Sam teatr był dzierżawiony - jak przyznała prelegentka - ze zmiennym szczęściem przez kolejnych właścicieli, a na jego deskach występowały gościnnie przyjezdne zespoły aktorskie, m.in. z Warszawy i Krakowa.

Konarska-Pabiniak podkreśliła, że Płock był jednym z pierwszych miast wczesnego Księstwa Warszawskiego, później Królestwa Polskiego, które otworzyło stałą siedzibę teatralną. "Oficjalne otwarcie płockiego teatru odbyło się 20 sierpnia 1812 r. wystawieniem sztuki pt. "Abelino, wielki bandyt wenecki", przygotowanej przez Kaspera Kamińskiego - wspomniała.

Jak przyznała Konarska-Pabiniak z historią płockiego teatru, który w II poł. XIX, zwłaszcza po Powstaniu Styczniowym podupadł, wiąże się też specyficznie płockie powiedzenie: "bodajbyś siedział po żyrandolem". Wyjaśniła, że chodzi o ogromny, skrzypiący przy podnoszeniu i opuszczaniu żyrandol dawnego płockiego teatru, wyposażony w przeciekające lampy naftowe, na które ... uskarżała się publiczność.

- Gdy w 1812 r. w Płocku powstawał teatr miasto to liczyło trochę ponad pięć tysięcy mieszkańców. To niezwykłe, że wśród tylu ówczesnych potrzeb, ludzie ci uznali, że właśnie teatr jest potrzebny. To była ważna idea. Musimy o tym ciągle pamiętać - powiedział PAP dyrektor obecnej płockiej sceny Marek Mokrowiecki.

Dodał, że teatr, mimo komercjalizacji kultury, ma nadal do wypełnienia ważną misję, jak wtedy, gdy na frontonach budynków teatralnych, które zaczęto wznosić na ziemiach polskich w XIX wieku, umieszczano napis: "Naród - Sobie". Mokrowiecki przyznał, że m.in. dlatego na jubileusz płockiej sceny wybrał i wyreżyserował "Hamleta" Williama Shakespeare'a. Uroczysta premiera przedstawienia odbędzie się w sobotę wieczorem. - Od tego jest teatr. Musi grać Shakespeare'a, Wyspiańskiego, Mickiewicza, Słowackiego - dodał dyrektor Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego.

Utworzony w 1812 r. w dawnym kościele św. Trójcy teatr w Płocku działał w tej siedzibie do 1940 r. Zabytkowy budynek teatru zburzyli hitlerowcy w 1940 r. Teatr wznowił działalność w nowym budynku, jako stała placówka kulturalna, w 1975 r. Rodzicami chrzestnymi nowej płockiej sceny byli wybitni aktorzy: Ryszarda Hanin i Tadeusz Łomnicki. W 1980 r. teatr otrzymał imię dramaturga, Jerzego Szaniawskiego.