Artykuły

Wartość wszystkich inwestycji dofinansowywanych ze środków unijnych, których operatorem jest Ministerstwo Kultury, przekroczy ponad 3,8 miliarda zł.

W ramach programu operacyjnego "Infrastruktura i środowisko" na lata 2007-2013 decyzję o dofinansowaniu otrzymało 78 projektów. Do tej pory w całej Polsce oddano do użytku 21 nowych lub wyremontowanych obiektów, wśród nich: Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, Muzeum Chopina w Zamku Ostrogskich w Warszawie, Amfiteatr Tysiąclecia w Opolu, Państwową Wyższą Szkołę Teatralną we Wrocławiu [na zdjęciu] czy Galicyjski Rynek w Sanoku.

W tym roku m.in. wmurowano kamień węgielny pod budowę nowej siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, otwarto m.in. Filharmonię Świętokrzyską, Operę Leśną w Sopocie.

Z kolei dzięki przeprowadzonemu w 2012 r. naborowi wniosków decyzję o dofinansowaniu otrzymało 13 projektów na kwotę ponad 176 min zł. Wśród nich jest m.in. przebudowa i rozbudowa Szkoły Muzycznej w Gdyni; Filharmonia Folkloru Polskiego w Zbąszyniu; poprawa jakości oferty edukacyjnej i kulturalnej poprzez rewitalizację, przebudowę i rozbudowę Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu.

Pałac za euro

Środki unijne przekazywane były także samorządom przez urzędy marszałkowskie. I tak w województwie zachodniopomorskim od 2007 roku przeznaczono na zabytki ok. 60 mln zł. W Stuchowie w gminie Świerzno trwają prace budowlane w unikatowym w skali regionu dziewiętnastowiecznym neorenesansowym zespole pałacowym. Pałac otrzymał w 2009 r. certyfikat "Perła w Koronie Województwa Zachodniopomorskiego". Prace prowadzone są w najstarszym, południowym skrzydle pałacu. Obejmują m.in. odbudowę zawalonej części obiektu i dostosowanie jej do funkcji kulturalnych i edukacyjnych. Całkowity koszt projektu to ponad 2 min zł, przedsięwzięcie jest dofinansowane ze środków regionalnego programu operacyjnego kwotą ponad 1,8 mln zł. Zakończenie prac planowane jest do końca tego roku. Prace budowlane prowadzone są również w Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinku, najstarsze południowe skrzydło zamku pochodzi z XIV w. Po remoncie w zamku powstanie centrum szkoleniowe z zapleczem hotelowym. Inwestycja rozpoczęła się w marcu 2011 r, jej zakończenie planowane jest na sierpień 2013 r. Całkowity koszt projektu to ponad 9,2 mln zł. Ponad 3,5 mln pochodzi z regionalnego programu operacyjnego.

Lubelski donżon

Trzynastowieczna wieża dawnego zamku i XIX-wieczny Teatr Stary to najcenniejsze lubelskie zabytki odrestaurowane z kolei w tym roku. Teatr Stary w Lublinie - oddany do użytku w lutym - należy do jednego z najstarszych teatrów miejskich w Polsce. Pierwszy spektakl zagrano tu w 1822 r. Budynek wzniesiony w stylu klasycystycznym był prywatną inwestycją byłego oficera księcia Józefa Poniatowskiego Łukasza Rodakiewicza. Od 1991 r. budynek stał pusty, przez lata niszczał i popadał w ruinę. Remont teatru kosztował ponad 26 mln zł. 20 mil dofinansowania miasto Lublin otrzymało z unijnego programu "Infrastruktura i środowisko".

Najstarszy zabytek Lublina wieżę - donżon z XIII wieku, część dawnego Zamku Lubelskiego, odrestaurowano również dzięki dotacji unijnej. Jej renowacja jest częścią większego projektu renowacji najcenniejszych zabytków Lublina, m.in. kaplicy św. Trójcy z XIV w. i Bramy Krakowskiej z XIV w. Remonty mają się zakończyć w grudniu, a ich koszt to ponad 13 mln zł, z czego blisko 8 mln zł stanowi dotacja z regionalnego programu operacyjnego na lata 2007-2013.

Na monaster i kościół

Ponad 13 min zł dofinansowania z Unii Europejskiej przeznaczono w 2012 r. na ratowanie zabytków w Podlaskiem. Dotację otrzymały głównie parafie, a także osoby prywatne i towarzystwa. Unijną dotację w wysokości ponad 8,3 mln zł otrzymał m.in. prawosławny klasztor w Supraślu. Męski monaster, zwany też Supraską Ławrą, ma ponad 500 lat Jest jednym z najważniejszych cerkiewnych ośrodków życia monastycznego w Polsce i jednym z najcenniejszych zabytków w województwie podlaskim. Od kilku lat działa tam Muzeum Ikon, placówka Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. W obiekcie tym mieści się też Akademia Supraską, wzorowana na podobnych placówkach europejskich, której zadaniem jest upowszechnianie wiedzy o prawosławiu, a także dialog ekumeniczny. Dzięki dofinansowaniu odrestaurowana zostanie kolejna część klasztornych zabudowań. Znajdzie się w niej m.in. archiwum, co pozwoli na prowadzenie badań naukowych dotyczących historii klasztoru czy prawosławia w regionie. Zakończenie inwestycji planowane jest na 2013 rok Koszt całości inwestycji wynosi prawie 11 mln zł. W ubiegłym roku, za blisko 1 mln zł dofinansowania, renowację przeszedł też XVIII-wieczny drewniany kościółek ze wsi Boguty-Pianki, który obecnie znajduje się w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. Placówka otrzymała na ten cel 1 mln zł z regionalnego programu operacyjnego. To jeden z najważniejszych obiektów sakralnych na terenie skansenu w województwie podlaskim. O wyjątkowości świątyni świadczą m.in. znajdujące się na stropach i ścianach zrębowych zabytkowe polichromie, które udało się odsłonić podczas renowacji.

Odrestaurowane i odtworzone zostały też ołtarze - główny i dwa boczne. Wykonano również renowację żyrandoli, obrazów, ławek i konfesjonałów.

Największą dotację ze środków samorządowych w tym roku, 60 tys. zł, otrzymała parafia rzymskokatolicka św. Michała Archanioła w Łomży na prace konserwatorsko -remontowe XVI-wiecznej tzw. wieży dzwonnej oraz Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne na remont zabytkowej kamienicy w Białymstoku, w której mieści się siedziba organizacji.

Dotację w wysokości 6 tys. zł na konserwację ikon z ikonostasu w cerkwi św. Mikołaja Cudotwórcy w Białymstoku otrzymała tamtejsza parafia. Cerkiew została wzniesiona w połowie XIX wieku. Ikonostas pochodzi z 1846 r. i jest dziełem szkoły wileńskiej. Jest trzyrzędowy, w całości wykonany z drewna.

Przebudowa rezydencji

W latach 2007-2013 tylko z regionalnego programu operacyjnego przeznaczono na zabytki na Opolszczyźnie ok. 120 min zł. Udało się dofinansować około 50 inwestycji. Ich łączna wartość przekroczyła 220 min zł. Największą z nich ma być nierozpoczęty jeszcze projekt utworzenia w zamku w Mosznej

Regionalnego Ośrodka Turystyki Rekreacyjnej i Kulturowej. Koszt projektu to ponad 42 mln zł, dotacja unijna ma wynieść ponad 17 mln zł. Wśród dużych już zakończonych inwestycji jest przebudowa XIX-wiecznej rezydencji fabrykanta Hermanna Frankla w Prudniku. Koszt - ponad 9 mln zł, z czego unijna dotacja to 7,2 mln zł.

Do ważniejszych dofinansowanych przez samorząd województwa opolskiego projektów w roku 2012 należą prace konserwatorskie i restauratorskie przy polichromiach w kościele św. Bartłomieja w Głogówku, a także konserwacja elewacji dzwonnicy bazyliki Świętych Jakuba i Agnieszki w Nysie.