Artykuły

Jerzy Radziwiłowicz, Włodzimierz Press, Marcin Hycnar znaleźli się w obsadzie "Bezimiennego dzieła" Stanisława I. Witkiewicza w reżyserii Jana Englerta. Premiera sztuki o kryzysie wartości i wybuchu społecznych radykalizmów odbędzie się 2 marca w warszawskim Teatrze Narodowym.

- Czytanie Witkacego wymaga inteligencji, to nie harlequin ani kryminał - powiedział Jan Englert, reżyser spektaklu i dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie. - My w tej chwili właściwie żyjemy w witkacowskim świecie, w którym porządek został całkowicie wywrócony do góry nogami (...) Witkacy kojarzy się z formą, ale treści, które poruszał są dojmująco współczesne - dodał.

Tomasz Plata do programu przedstawienia odniósł sie w takich słowach: " W czasach, gdy rewolucyjne postulaty wracają w większości intelektualnych dyskusji, teksty Witkacego zachowują świeżość. Jeszcze przed chwilą mogły nam pomóc w precyzyjniejszym zrozumieniu rewolucji solidarnościowej (chyba nie do końca wykorzystaliśmy tę możliwość). Dziś wpisują się w atmosferę narastającego ludowego buntu - prawicowego (nabożeństwa religii smoleńskiej, kibicowskie marsze niepodległości, antyimigranckie demonstracje na Zachodzie Europy) oraz lewicowego (ruch Occupy i okolice)". Z takiego punktu widzenia Witkiewicz "świetnie się dziś nadaje na lekturę dla centrowego konserwatysty".

Stanisław Ignacy Witkiewicz napisał Bezimienne dzieło w 1921 roku, trzy lata po powrocie do Polski z Rosji, gdzie doświadczył dwóch rewolucji - lutowej i październikowej.

Temat masowych wystąpień, kultu jednostki, przewrotów społecznych i politycznych, które dosłownie unicestwiają lub spychają w niebyt jednostki będzie powracał w całej jego twórczości.

Tworząc Bezimienne dzieło pisarz czerpał więc z bagażu swoich wojennych doświadczeń, ale też z głębokiej obserwacji nasilających się nastrojów rewolucyjnych w całej Europie.

W latach 1918-1919 próbowano komunistycznych przewrotów w Niemczech, Austrii i Finlandii. W marcu 1919 roku komuniści przejęli na sto trzydzieści trzy dni władzę na Węgrzech. W tym roku rozpoczęła się też wojna polsko-bolszewicka, kulminująca w sierpniu 1920 roku bitwą na przedpolach Warszawy, a zakończona w marcu roku 1921 - w roku napisania Bezimiennego dzieła.

We Włoszech walka między ruchem socjalistycznym a faszystowskim trwała od 1919 roku i w 1922 roku doprowadziła do "Marszu na Rzym" - zamachu stanu, w wyniku którego władzę we Włoszech przejął Benito Mussolini. W rok później podobną próbę podjął Adolf Hitler. Na wzór włoskich faszystów chciał przejąć kontrolę nad zgromadzonym pod Monachium wojskiem i wraz z połączonym bojówkami SA poprowadzić je na Berlin, aby obalić rząd Republiki Weimarskiej. Pucz monachijski skończył się jednak fiaskiem, a Hitlera aresztowano.

Na zdjęciu: scena z próby.