Artykuły

Jerzy Żurek dał się poznać jako autor chwalonej sztuki "Sto rąk, sto sztyletów". Otrzymał nawet za nią na poprzednim 21 Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych na­grodę za debiut dramaturgiczny szczęśliwie wprowadzony na scenę przez Jerzego Krasowskiego w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie.

Druga sztuka, jak uczy życie, zawsze jest słabsza od debiutu, tak też jest w tym wypadku. Żurek porwał się na temat Szekspirow­ski i zapragnął dopisać swój ka­wałek do "Hamleta". Gdybym był złośliwy, mógłbym dodać, iż autor "Po Hamlecie" będzie miał co robić do końca życia, bo można pospekulować co byłoby po królu Lirze, Otellu, Ryszardzie III i in­nych tytułowych i nie tytułowych bohaterach Szekspira oraz klasy­ków wielu, nie wyłączając na­szych polskich Mickiewiczów i Słowackich.

Intencje dramaturga wydają się jednak szlachetne, można w nich wyczytać przede wszystkim kry­tyczny stosunek do określonych mechanizmów politycznych działa­jących tymi samymi sposobami dziś, co lat temu sto, tysiąc i wię­cej. Żurek pokazuje nam jak to­talitarny system wypacza szlachet­ny charakter bohatera, który sta­je się narzędziem w rękach intry­gantów politycznych myślących o swoich prywatnych korzyściach, gotowych na wszystko i nie cofa­jących się przed niczym, od pro­wokacji poczynając, a na zbrodni kończąc.

W sztuce Żurka rolę owego na­rzędzia gra książę norweski Fortynbras szykujący się na wyprawę wojenną do Polski, korzysta­jący jednak za namową z okazji i zagarniający po drodze tron duń­ski po Hamlecie. Interwencja oficjalnie nazywa się oczywiście po­mocą. Trup pada gęsto, a intryga syci intrygę. "Władza to najgor­sza dziwka świata" - stwierdza sentencjonalnie jeden z bohaterów sztuki Żurka "Po Hamlecie".

Za reżyserię tejże sztuki w Te­atrze Polskim we Wrocławiu wziął się Piotr Paradowski. Nie potrafił w żaden sposób zapano­wać nad materiałem literackim. Sztuka na pierwszy rzut oka wy­daje się samograjem, ale jest to bardzo naskórkowe spostrzeżenie. W realizacji sprawia bowiem spo­ro kłopotów. To, co oglądamy na scenie, może być lekcją dla mło­dych reżyserów jak nie należy za­bierać się do takiego materiału. Paradowski wpada we wszystkie możliwe pułapki i jego zamiary chybiają. W momencie, gdy teore­tycznie napięcie powinno rosnąć, a widz kulić się w fotelu - rozle­gają się salwy śmiechu jedno­znacznie oceniające starania reali­zatorów. Scenograf Krystyna Kamler zostawiła reżyserowi właściwie całą pustą scenę. Dużo się więc dzieje, aktorzy chodzą wokoło, biegają, skaczą, tańczą, płaczą, krzyczą, nic jednak z tego nie wy­nika.

Rozumiem, że sztuka Żurka mo­gła reżysera zafascynować, ale mógł się zastanowić co w tej sztu­ce zafascynowało go najbardziej i powiedzieć nam to przedstawie­niem w taki sposób, byśmy i my ulegli fascynacji. Wtedy uznałbym, że był sens wydawania ciężkich pieniędzy na realizację "Po Ham­lecie".

Przez ten brak pomysłów pró­bowali przebić się aktorzy, ale bez specjalnego powodzenia. Nawet Ferdynand Matysik wywołuje je­dynie okrzyki wykształconej tele­wizyjnie młodzieży, która z racji łysej głowy odkryła w nim podo­bieństwo do Kojaka. Gubią się również dwaj sceniczni przyjaciele, główne postaci przedstawienia Fortynbras (Jerzy Dominik) i Grothe (Krzysztof Globisz), nie poradzili sobie z koncepcją reżysera An­drzej Mrozek i Andrzej Wilk gra­jący dwóch ogłupiałych i zagubio­nych pederastów Guildensterna i Rozenkranza. Z całej plejady do­brych i wielokrotnie chwalonych przy różnych innych okazjach ak­torów jedynie Ryszardowi Kotysowi udało się przebić w epizodycz­nej roli Franta.

Jak to mówią, teatr zrobił swo­je, odwalił robotę i... po herbacie. Wszystko w planach się zgadza. Była to ostatnia "herbata" w tym sezonie na scenie przy ul. Zapol­skiej. Mam nadzieję, że w przysz­łym sezonie poprawi się jakość pa­rzenia owych "herbat", o co się będę modlił do Melpomeny przez całe wakacje.