Martwe marzenia
Tak właśnie powinien wyglądać wzorcowy produkt eksportowy polskiej kultury. Choć zwyczaj wydawania na kasetach wideo lub DVD spektakli teatralnych żywego planu dopiero się u nas rodzi, to płyta Polskiego Wydawnictwa Audiowizualnego służyć może za wzór dla wydawnictw zagranicznych.
"Krum" to spektakl bardzo ważny, bo w karierze Krzysztofa Warlikowskiego przełomowy. To już nie tragedia antyczna ani wielki dramat Szekspirowski, lecz współczesna sztuka izraelska, ukazująca - jak bezlitośnie zauważa w pięknym eseju zamieszczonym w załączonej do płyty książeczce Piotr Gruszczyński - wspólnotę miernot, których marzenia o lepszym i sensowniejszym świecie marnieją i obumierają w stadium embrionalnym, zanim zdążą się uformować. Warlikowski umieścił akcję sztuki w niejednoznacznej, onirycznej przestrzeni, a doborowy zespół aktorski (m.in. Jacek Poniedziałek, Stanisława Celińska i Danuta Stenka) gra w sposób daleki od rodzajowości; niewygodne prawdy o życiu, które niesie ze sobą spektakl, przemawiają jednak do publiczności z bolesną bezpośredniością. "Krum to ja" - stwierdzali po spektaklu widzowie i krytycy, mimo że imię owego "bohatera bez właściwości" znaczy po hebrajsku tyle, co kożuch na mleku: bezkształtny i budzący niesmak. A może właśnie dlatego.
Na DVD znalazł się zapis spektaklu dokonany w grudniu 2007 r. na scenie TR Warszawa, z udziałem publiczności, dzięki czemu łączy zalety filmu z autentyzmem i bezpośredniością teatralnego przeżycia. Płyta posiada opcję projekcji napisów aż w 6 językach (w tym rosyjskim i hebrajskim) i towarzyszy jej książeczka z informacjami o inscenizacji, kolorowymi zdjęciami oraz wspomnianym esejem, który nie tylko wprowadza nieobeznanego z tematem widza w świat teatru Warlikowskiego i sztuki Levina, ale też wydobywa wyjątkowo w tym przypadku istotne niuanse związane z odmiennością krajowego i zagranicznego odbioru przedstawienia. Dodatkowy plus należy się wydawcom za oszczędną i przejrzystą oprawę graficzną, która na tle często tandetnych, jaskrawych okładek polskich filmów DVD wyróżnia się wyjątkową elegancją.
