TVP Kultura. "Rewizor" Gruzy we wtorek
Wyreżyserowany przez Jerzego Gruzę "Rewizor" wywołał oskarżenia o gwałt na arcydziele Gogola. Głośny spektakl z 1977 roku zobaczymy 12 listopada o g. 20.20.
To było jedno z największych wydarzeń teatralnych roku 1977. Telewizja Polska podbijała zainteresowanie, emitując dynamiczne spoty reklamujące nowatorską inscenizację komedii z kanonu literatury światowej. Dla wielu ówczesnych recenzentów - zbyt nowatorską. Gruzie dostało się min. za "tańczące kamery" oraz "wygłuszenie" tekstu gogolowskiego pierwowzoru szarżami aktorów. Reżyser "Wojny domowej", specjalista od widowisk telewizyjnych, zrealizował sztukę teatralną językiem filmu, wykorzystując możliwości, jakie dają montaż, zbliżenia, ujęcia z różnych kamer - nieosiągalne na tradycyjnej scenie. Zgodnie chwalono zaś "odruszczenie" inscenizacji "Nie wiem, czy Gruza tego chciał, ale na to mu wyszło, iż poddał on Rewizora swoistemu egzaminowi, pozbawił utwór egzotycznego klimatu. Kazał zagrać sztukę tak, jakby to mógł uczynić Anglik albo Francuz, któremu z natury rzeczy owe rosyjskie smaczki byłyby niedostępne. To jest wielkie odkrycie" - zachwycał się Aleksander Małachowski Słowa Horodniczego: "Z czego się śmiejecie, sami z siebie się śmiejecie" nabierały w nowym kontekście uniwersalnej wymowy i zyskiwały większą siłę rażenia.
Gruza nadał gogolowskiej przypowieści globalny wymiar. Pokazał, jak blask władzy - bez względu na topograficzne czy kulturowe uwarunkowania - oślepia, demoralizuje i ogłupia nawet najbardziej (wydawałoby) inteligentne i przebiegłe jednostki Perypetie zdegenerowanego carskiego czynownika Chlestakowa (Piotr Fronczewski), którego małomiasteczkowi urzędnicy prowingonalnej guberni biorą za przysłanego z centrali kontrolera, mogłyby się wydarzyć wszędzie.
Siłą spektaklu jest aktorstwo. Kapitalną kreację Horodniczego stworzył Tadeusz Łomnicki - obrzydliwy karierowicz, a zarazem tragiczna, zbudzająca współczucie postać. Partneruje mu świetna Anna Seniuk (Horodniczyna) oraz młodziutka Joanna Szczepkowska w roli córki. Klasą błysnął Wojciech Pszoniak w roli Dobczyńskiego. W tle mamy galerię urzędników w wyrazistych kreacjach Wojciecha Siemiona, Witolda Pyrkosza i Bogdana Baera.
***
12 listopada
Rewizor | TVP Kultura |
godz. 20.20
