Artykuły

Książka Grzegorza Niziołka "Polski teatr Zagłady" otrzymała tegoroczną Nagrodę Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych za najlepszą publikację książkową z zakresu wiedzy o dramacie, teatrze, widowiskach i innych sztukach performatywnych.

"Polski teatr Zagłady" to propozycja nowej perspektywy oglądu polskiego teatru. I zarazem pierwsza w Polsce monografia poświęcona problematyce teatru i Zagłady. Grzegorz Niziołek daje pełny przegląd zjawisk teatralnych - od wyreżyserowanej przez Leona Schillera "Wielkanocy" po "(A)pollonię" Krzysztofa Warlikowskiego. Ani przez chwilę nie zapomina jednak, z jakiej pozycji mówi - w jakim momencie historycznym i na jakim etapie kulturowych negocjacji. Ujawnia związane z najnowszymi debatami pokusy "symbolicznych zadośćuczynień" i pułapki "retoryki wzniosłości".

Krytycznemu namysłowi poddana tu zostaje swoista gra prowadzona w ramach teatru, i szerzej - społeczny dyskurs związany z Zagładą. Gra pamięci i niepamięci, wiedzy i niewiedzy. Gra pomiędzy mechanizmami obronnymi a szokiem ich przełamania. Niziołek odwraca znaną konstatację, "że z perspektywy polskiej kultury źle widać Holokaust", i stawia kontrowersyjną tezę, że to właśnie formy tego "złego widzenia" ukształtowały najwybitniejsze zjawiska polskiego powojennego teatru.

Nie jest to jednak książka o historii teatru, ale o objawiających się w teatralnym medium głębokich procesach zachodzących w polskiej kulturze, o dziejach zbiorowej myśli i afektów. To jedna z tych publikacji, które dotykają kwestii zasadniczych dla naszej tożsamości i przez które dokonuje się praca w obrębie samoświadomości Polaków.

**

Grzegorz Niziołek (1962) - Zajmuje się teatrem XX i XXI wieku, tradycją romantyczną w polskim teatrze, krytyką teatralną, najnowszymi zjawiskami w teatrze polskim i europejskim, związkami teatru i historii. Jego eseje teatralne zostały zebrane w tomie Sny, komedie, medytacje (2000). Opublikował książki poświęcone twórczości Krystiana Lupy i Krzysztofa Warlikowskiego: Sobowtór i utopia. Teatr Krystiana Lupy (1997) i Warlikowski. Extra ecclesiam (2008). Jest autorem monografii Ciało i słowo. Szkice o teatrze Tadeusza Różewicza(2004). Wydał antologie Dziady. Od Wyspiańskiego do Grzegorzewskiego (1999, wspólnie z Tadeuszem Kornasiem) iZła pamięć: przeciw-historia w polskim teatrze i dramacie (2012, z Moniką Kwaśniewską).

Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. Kierownik literacki Starego Teatru w latach 2004-2007, pomysłodawca festiwalu re_wizje i dyrektor artystyczny dwóch jego pierwszych edycji, poświęconych współczesnym interpretacjom tekstów romantycznych i antycznych. Od 2008 do 2010 roku dyrektor artystyczny (wspólnie z Agatą Siwiak) Festiwalu Dialogu Czterech Kultur w Łodzi. Współzałożyciel i redaktor naczelny czasopisma teatralnego "Didaskalia".

(Wydawcy publikacji: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego i Wydawnictwo Krytyki Politycznej

Partner: Nowy Teatr)

Nagroda Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych została ustanowiona w 2012 roku. Jest to nagroda honorowa, przyznawana w drodze dwustopniowego głosowania przez wszystkich członków Towarzystwa, reprezentujących niemal wszystkie ośrodki badań teatralnych, performatywnych i dramatologicznych. Nagroda przyznawana jest w Międzynarodowym Dniu Książki, w dniu urodzin Wiliama Szekspira, ale także w rocznicę pierwszego zebrania Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych. W zeszłym roku Nagrodą uhonorowano książka Marka Waszkiela "Dzieje teatru lalek w Polsce 1944-2000 ( Wyd. Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie).

***

Wśród nominowanych do tegorocznej Nagrody książek znalazły się:

"Arnold Szyfman. Portret dyrektora w labiryncie teatru" autorstwa Edwarda Krasińskiego (Wydawnictwo Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana, Warszawa, 2013).

"Dramaturgia polskiego teatru lalek" autorstwa Haliny Waszkiel (Wydawnictwo Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicz, Warszawa 2013).

"Rytualne źródła teatru. Obrzęd - maska - święto" autorstwa Włodzimierza Szturca, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego, Kraków 2013).

"Spotkania z Jerzym Grotowskim. Notatki, listy, studium" autorstwa Zbigniewa Osińskiego (Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk: 2013).

oraz "Polski teatr Zagłady" Grzegorza Niziołka, wydany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego i Wydawnictwo Krytyki Politycznej w partnerstwie z Nowym Teatrem, Warszawa 2013.