Bezcenny walc miłości
Kolektyw artystyczny werkgruppe2 z Dolnej Saksonii zajął się w Brunszwiku tematem wyzysku opiekunów osób starszych pochodzących z Europy Wschodniej - pisze Alexander Kohlmann w portalu Nachtkritik.de.
Brunszwik, 20 marca 2014 roku. Pod koniec pozostaje tylko muzyka. Gdy umysł ulatnia się i zmienia w głęboką demencję, osoby starsze są wciąż wrażliwe na dźwięki i tony. Wciąż tu są, ale nie mówią już naszym językiem. Na scenie Teatru Miejskiego w Brunszwiku staruszkowie mogą nie tylko słuchać muzyki, ale także komunikować się za pomocą dźwięków. Siedząc na swoich wózkach inwalidzkich grają na skrzypcach lub wiolonczeli. Z czułą harmonią pokazują, co wciąż czują.
Tak poruszające, wyciszone umysły ze smutnymi dźwiękami dochodzącymi ze sceny, tak ciężka i mało romantyczna rzeczywistości tych, którzy się nimi opiekują. Kolektyw artystyczny werkgruppe2 z Dolnej Saksonii prezentuje sztuką "Polskie perły" teatr dokumentalny. Do swojego projektu dotyczącego losu opiekunów osób starszych w Niemczech pochodzących z Europy Wschodniej, reżyser Julia Roesler i dramaturg Silke Merzhäuser przeprowadzały wywiady. Nie łatwo było znaleźć partnerów do rozmowy. Opiekunowie pracują bez przerwy, siedem dni w tygodniu. Piętnaście osób, które jednak zdecydowało się porozmawiać z werkgruppe2 opowiadało o świecie pomiędzy troskliwą opieką a ekonomiczną koniecznością. I o świecie zabronionych uczuć. Takich jak nagły wstręt, który dławi niedoświadczoną opiekunkę, gdy pierwszy raz musi zmienić pieluchę swojej podopiecznej. Wieczór w teatrze porusza temat często ignorowanego olbrzymiego psychicznego obciążenia, na które narażani są nie tylko opiekunowie zza granicy. I temat skandalu, bo tania siła robocza musi wyrównać deficyt nieefektywnego systemu zdrowotnego. Może to banał, ale to, co "Polskie perły" opowiadają o swojej pracy, przypomina faktycznie współczesną formę niewolnictwa.
Precyzyjne portrety postaci
"Polskie perły" to nie tylko dobrze wyszukany spektakl dokumentu teatralnego, ale również wieczór który chce wciągnąć emocjonalnie widzów za pomocą klasycznych środków. W przeciwieństwie do Rimini-Protokoll i Konsorten, kolektyw artystyczny werkgruppe2 rezygnuje z postawienia na scenie laików odznaczających się tchnieniem autentyczności, czy politycznego magazynu telewizyjnego w oprawie teatralnej. Wręcz przeciwnie, biorą prawdziwy materiał jako scenariusz i kopiują z wykształconymi aktorami realne wzory. Reżyser Julia Roesler pracuje nad postawą ciała i polskim akcentem aktorów wyjątkowo dokładnie. Rzadko zdarzają się produkcje teatru niedokumentalnego, w których można podziwiać tak precyzyjne postaci. Dobrze, że Roesler ryzykuje i rezygnuje z pozornie obowiązkowego załamania się roli reżysera w teatrze.
Jej aktorzy wcielają się zawsze w jedną postać. Nie wychodzą z roli, nie komentują wydarzeń z pozornie prywatnej sfery. W trakcie przyglądania się lub słuchania może z tego powstać pewna magiczna rzeczywistość. Właśnie dlatego, że nierealne postaci stoją na scenie, działa empatia - pod koniec, niektórzy widzowie mają łzy w oczach.
Pełna fantazji karykatura dobiegającej końca ścieżki życia
Rzeźbiarska praca nad aktorami zostaje wsparta poprzez działającą na zmysły scenę, pełną starych lamp, dywanów, zużytego parkietu. Przemijający świat zostaje ograniczony wielkimi, ciężkimi zasłonami, które rzadko są odsłaniane. Tylko muzyka rozjaśnia pozostałości kończącej się ścieżki życia (kompozycja i prowadzenie muzyczne: Insa Rudolph). Dzięki dźwiękom dobiegającym z instrumentów należących do staruszków siedzących na wózkach inwalidzkich, mogą się oni komunikować nie tylko między sobą. W najlepszych momentach nawiązują w ten sposób emocjonalny kontakt ze swoimi opiekunami. Kiedy wszyscy ze swoimi wózkami inwalidzkimi odnajdują się w smutnym walcu miłości, tchnie mała chwila szczęścia w zniszczone życie. Szczęścia "Polskich pereł", które same na starość rzadko mogą sobie pozwolić na opłacenie opieki.
