Jak podlaska konserwator zabytków demaskuje "żydostwo"
Zofia Cybulko, zastępczyni wojewódzkiego konserwatora zabytków nie przebiera w słownictwie. W piątek pod białostockim teatrem TrzyRzecze można było dowiedzieć się od niej co nieco na temat "żydostwa". Na filmie nakręconym przez "Wyborczą" tłumaczy swojej towarzyszce, wskazując na budynek, że to "awangarda finansowana z Fundacji Batorego. Czyli żydostwo". - Wypowiedź jest skandaliczna - komentują przedstawiciele Urzędu Wojewódzkiego.
Słowa padły pod siedzibą Teatru TrzyRzecze w Białymstoku, podczas protestu przeciw projekcji spektaklu "Golgota Picnic", połączonej z czytaniem fragmentów sztuki w reżyserii Rodrigo Garcii. Tego dnia w całej Polsce protestowały środowiska katolickie i prawicowe, które nie widząc spektaklu - uznały, że obraża on uczucia religijne. Po wcześniejszych protestach w Poznaniu organizatorzy festiwalu Malta odwołali pokaz spektaklu. Ale wielu twórców w Polsce w geście solidarności postanowiło zorganizować pokazy projekcji spektaklu. W tym również Teatr TrzyRzecze.
Konserwator wśród protestujących
Z protestem przeciw tej akcji pod teatrem zjawiła się kilkusetosobowa grupa - m.in. Młodzież Wszechpolska, członkowie NOP-u czy żarliwi katolicy, którzy pod teatr przynieśli krzyże i różańce. Wśród nich można było zobaczyć zastępcę podlaskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków Zofię Cybulko. Fotografowała wchodzących na działkę TrzyRzecza, a na jednym z filmów krążących w internecie widać, jak policjantów pyta, dlaczego ochraniają przestępców. Z kolei na filmie nakręconym przez "Wyborczą" tłumaczy swojej towarzyszce, wskazując na budynek, że to "awangarda finansowana z Fundacji Batorego. Czyli żydostwo".
Czym jest "żydostwo"? Autorka tych słów w poniedziałek nie była w stanie odpowiedzieć na pytanie zadane jej przez "Wyborczą". Ale wystarczy zajrzeć na portale prawicowych i prowadzonych przez narodowców - "żydostwo" pojawia się jako określenie nacechowane pogardą.
Jak się ma do Fundacji Batorego? Też nie wiemy. A Fundacja zajmuje się od lat m.in. programami związanymi z mową nienawiści, funkcjonowaniem struktur państwa, a także programami z kręgu szeroko rozumianej kultury i ochrony dziedzictwa. Obok działań na rzecz dziedzictwa żydowskiego - wspierała też prace np. w Krasnogrudzie (wolontariusze z Polski, Litwy, Białorusi, Ukrainy i Niemiec badali tu piwnice dworu), Białymstoku (opracowanie społecznej koncepcji Węglowej), Krzemieńcu na Ukrainie (porządkowano tam cmentarze trzech wyznań), Grodnie na Białorusi (nakręcono filmy o zabytkowych domach, które miałyby ustąpić miejsca nowej trasie szybkiego ruchu), Gdańsku (społeczna koncepcja zagospodarowania śródmieścia Gdańska), Lublinie (koncepcja parku Rusałka i parku Ludowego). Funduje też stypendia m.in. za pośrednictwem białostockiego Stowarzyszenia Widok.
Trzy pytania do...
Poprosiliśmy przełożonych Zofii Cybulko o odniesienie się do jej pogardliwego stwierdzenia. Do ministra kultury i dziedzictwa narodowego, podlaskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków oraz wojewody podlaskiego wysłaliśmy trzy pytania.
Po pierwsze, czy w taki - pogardliwy - sposób powinien wypowiadać się urzędnik państwowy?
Po drugie, czy osoba z takimi poglądami powinna zajmować się dziedzictwem wielokulturowego regionu, jakim jest województwo podlaskie?
Wreszcie - po trzecie - czy możliwe jest racjonalne podejmowanie decyzji związanych z dziedzictwem - jak to określa pani Cybulko - "żydostwa"?
- Wypowiedź jest skandaliczna - mówi wprost Joanna Gaweł, rzecznik wojewody. - Wojewoda zwróci się do zastępcy wojewódzkiego konserwatora zabytków o wyjaśnienie, a do konserwatora o ustosunkowanie się do tej sytuacji.
Kiedy pytamy konserwatora wojewódzkiego Andrzeja Nowakowskiego, czyli bezpośredniego przełożonego Zofii Cybulko o tę sytuację, na razie odpowiada krótko.
- Czekam na wyjaśnienia pani Zofii Cybulko. Mam je otrzymać we wtorek [czyli 1 lipca - red.] - mówi "Wyborczej" Nowakowski.
Na razie nie wiadomo jeszcze, jaka będzie reakcja Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W poniedziałek nie otrzymaliśmy stanowiska resortu, który pełni merytoryczny nadzór nad urzędami konserwatorskimi.
