Artykuły

- BRONIĘ Polaków przed Pol­ską - powiedział w jednym z wy­wiadów Witold Gombrowicz. Nie­wątpliwie jego powieść "Trans-Atlantyk" to najostrzejsza kryty­ka Polski i Polaków. Dostaliśmy satyryczne zderzenie sarmackiej, kontuszowo-swojskiej kultury z nowym, brutalnym światem, któ­ry jej niesie nowe wyzwania.

"Czy ja, broniąc Polaków przed Polską, jestem czy nie jestem patriotą? - pyta Gombrowicz. - Czy ci, co mają na widoku jedynie do­raźne interesy Polski, nigdy zaś własną godność, uczciwość, własny rozum i uzdolnienia, ci, co od­dają się fałszowaniu rzeczywisto­ści, jakiejś taniej i niemądrej pro­pagandzie, albo wprost głoszą ko­nieczność rezygnacji z własnego ja na rzecz ślepej dyscypliny, mają­cej wytworzyć tę upragnioną moc, albo zmuszają siebie i innych do miłości i wiary - czy oni na dalszą metę nie przekreślają wszelkich możliwości rozwojowych narodu?".

"Trans-Atlantyk" wystawi tym razem szczeciński Teatr Polski. Będzie to druga nowa produkcja tego sezonu po "Weselu" według Józefowicza. Z materią Gombrowiczowskiego tekstu zmierzy się znany w Szczecinie z wielu reali­zacji (m.in. "Cztery małe dziew­czynki" w Teatrze Współczesnym) - Wiesław Górski. Dekoracje i ko­stiumy przygotowuje Jan Banucha, muzykę - Tomasz Gwinciński. Wystąpią: Michał Janicki (Wi­told), Jacek Zawadzki (Gonzalo), Krzysztof Bień (Baron), Adam Zych (Pyckal) i inni.

A oto jak wspomina Gombro­wicza Czesław Miłosz: "Podziwia­łem go. Przebywać z nim to było jak wchodzić w budynek o jasnej, przejrzystej architekturze. Pisząc przeciwko sztywnej, zastanej for­mie ukształtował siebie, sam był dziełem przez siebie zbudowanym w przeciwieństwie do wielu pi­szących, którzy wierzą, że ich brud i ciemność zostaną okupione przez ich literackie dzieło".

Premiera "Trans-Atlantyku" w sobotę o godzinie 19.