"Samuel Zborowski"
Dramat Juliusza Słowackiego "Samuel Zborowski", pisany w latach 1844-45, bardzo późno doczekał się pierwszej realizacji scenicznej. Dopiero w roku 1927 z okazji sprowadzenia zwłok poety z Paryża na Wawel, wzięli tę sztukę na warsztat Wilam Horzyca i Leon Schiller.
Słowacki oparł swój utwór na autentycznych wydarzeniach, o których, czerpał wiedzę z książki Lucjana Siemieńskiego wydanej w roku 1844. Tematem dramatu są dzieje Samuela Zborowskiego, skazanego przez króla Henryka Walezego na wygnanie za zabicie kasztelana Andrzeja Wapowskiego. Zborowski udał się do Siedmiogrodu, gdzie panował Stefan Batory i po ucieczce Walezego poparł kandydaturę Batorego na tron polski. Gdy jednak nowy władca polski wyraźnie okazywał przychylność Janowi Zamoyskiemu, Zborowski, po powrocie do kraju, wystąpił przeciw królowi. Zamoyski za wiedzą Batorego rozkazał dawnego banitę ściąć, nie wytaczając mu zresztą przedtem procesu.
Ta dramatyczna historia wielokrotnie intrygowała pisarzy, którzy opracowywali ją narracyjnie (J. I. Kraszewski, H. Rzewuski), bądź to w formie dramatycznej (Szujski, Szpotański, Goetel).
Utwór Juliusza Słowackiego nie jest jedynie kroniką wydarzeń, lecz je uwzniośla. "Ze sprawy Samuela czyni sprawcę Polski a ze sprawy Polski sprawę ludzkości w jej dynamice ewolucyjnej" - jak to określił Lesław Eustachiewicz.
We Wrocławiu na scenie Teatru Współczesnego spektakl oglądamy w reżyserii Andrzeja Witkowskiego, scenografię projektował Jan Kosiński a kostiumy - Barbara Jankowska.
