Artykuły

Trzy spektakle teatralne, koncerty folkowo-jazzowe oraz jeden symfoniczny, do tego projekcje filmowe, wystawy i sympozja, a nawet konferencja gospodarcza i polityczne spotkania: zakończony w minioną sobotę Tydzień Flamandzki był imprezą o interdyscyplinarnym charakterze - pisze Jarosław Zalesiński w Polsce Dzienniku Bałtyckim.

Wydarzenia nie skupiły się więc jedynie w siedzibie organizatora, czyli Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. O dawnych kulturowych związkach Niderlandów i Gdańska dyskutowano np. w Ratuszu Staromiejskim, Instytut Sztuki Wyspa stał się miejscem rozmów o ochronie poprzemysłowych budynków i terenów, projekcje filmowe odbywały się w Teatrze w Oknie, wernisaże w Łaźni 2 w Nowym Porcie. Teatr przy ul. Bogusławskiego był jednak na mapie Tygodnia Flamandzkiego miejscem centralnym, a zaproszone spektakle - wydarzeniami najważniejszymi, i to mimo tego, że w ostatniej chwili dwa swoje przedstawienia odwołał słynny teatr Troubleyn/Jan Fabre.

Pod nieobecność Fabre'a (zobaczyliśmy jedynie wyreżyserowany przez niego i opisywany już przez nas monodram "Drugs kept me alive") z tym większymi nadziejami czekaliśmy na spektakl "Front" [na zdjęciu], firmowany nazwiskiem Luka Percevala, również europejskiej znakomitości. Spektakl nadzieje te nie do końca spełnił, ale był ciekawym, nie tak częstym dzisiaj przykładem inscenizacji, która ufa raczej słowu niż rozbudowanym efektom.

Scenariusz przedstawienia Perceval oparł na książce "Na Zachodzie bez zmian" Ericha Marii Remarque'a, powieściowym obrazie koszmaru i absurdu I wojny światowej. Inscenizacja Percevala powstała w koprodukcji belgijskiego teatru NTGent, działającego w Gandawie, i hamburskiego Thalia Theater. Niderlandzki i niemiecki, a także angielski, języki, które w latach wojny rozbrzmiewały po obu stronach przebiegającego przez Belgię frontu, w przedstawieniu Percevala są wymieszane. Nie ma tu przedzielającego scenę frontu, aktorzy zwykle stoją lub siedzą z przodu sceny, w jednym szeregu, i w różnych językach snują tę samą historię: o żołnierskich przyjaźniach, wojskowym drylu, o panice, w jaką wpada się, widząc nadciągającą chmurę trującego gazu, i o znieczuleniu, z jakim potrafi się iść do natarcia. Aktorów nie różni także kostium i rekwizyty: każdy wyposażony jest w pulpit do nut i lampkę, którą zapala, gdy przychodzi jego czas na wygłoszenie kwestii. Światło lampki nie pada jednak na nuty - tych tutaj nie ma - tylko na aktorów. To grani przez nich bohaterowie, ludzie, wplątani w nieludzkość wojny, są odgrywanymi przez aktorów "kompozycjami".

Muzyczną funkcję ma także monumentalna, złożona z wielkich blach scenografia, zabudowująca wnętrze sceny. Służy jako ekran, na którym wyświetlane są frontowe zdjęcia żołnierzy, ale też jako wielki instrument perkusyjny, na którym aktorzy wygrywają ponuro brzmiący akompaniament.

To słowno-muzyczne oratorium, w jakie zmienia powieść Remarque'a Perceval, ma nieoczekiwaną kodę: wypowiedziane cichym głosem, w ostatnim słowie, imię jednej z postaci. Przetoczył się wojenny walec, ale w ludziach nie wszystko zostało zdeptane i zniszczone i nie wszystkie związki zostały zerwane.

Przedstawienie zostało precyzyjnie pomyślane, ale swoją ateatralnością wystawiało cierpliwość publiczności na niejaką próbę. Niektórzy, wymykający się przed końcówką przedstawienia, próbie tej nie sprostali. Widzów nie było zresztą aż tylu, ilu powinno przyciągnąć w metropolii nazwisko wybitnego reżysera.

Na projekcjach filmów Felixa Van Groeningena w Teatrze w Oknie również nie było tłumów. Tydzień Flamandzki miał bogaty i ciekawy program, kto uczestniczył w tych zdarzeniach, ten zdobył wiedzę o współczesnej Flandrii. Nic tak dobrze nie pozwala poznać świata jak kultura. Ale przed Gdańskim Teatrem Szekspirowskim, który podobne tygodnie chce organizować cyklicznie, staje pytanie o to, jak zainteresować nimi liczniejszą publiczność. Formuła teatru repertuarowego to nadal work in progress.