Najbardziej szekspirowska opera
- Może ten spektakl nie będzie respektował tradycyjnych reguł operowego obsadzania według siły i barwy głosu, ale z pewnością będzie związany z moją wiarą, że jednak czasami da się zrobić przedstawienie teatralne w operze - mówi reżyser Marek Weiss. W Operze Bałtyckiej trwają próby opery Verdiego "Otello". Premiera 25 kwietnia.
"Otello" to wyjątkowa opera.
- Jest najbardziej szekspirowska, bo zachowana została poetyka Szekspira, jego głębia psychologiczna, a wszystkie uproszczenia charakterystyczne dla librett zostały zminimalizowane. Verdi długo korygował propozycję Boita, który od dawna namawiał go na skomponowanie nowej opery w oparciu o dramat Szekspira. Maestro powrócił do muzyki chyba po piętnastu latach przerwy. Ten Otello go wciągnął. Verdi udowadniał przy okazji, że jest kompozytorem współczesnym, że wcale nie pozostaje w tyle za tymi, którzy zaczynają błyszczeć na firmamencie ówczesnej muzyki. To były takie jego osobiste porachunki twórcze. Dzięki temu ta opera zachowała pazur dramaturgiczny i szacunek do wszystkiego, co Szekspir próbował przekazać w swoim dramacie.
Są jednak różnice w stosunku do oryginału u Pana w spektaklu.
- Poważną różnicą jest brak aspektu rasowego, który u Szekspira był dość istotny. Poprzez odrębność rasy chciał pokazać osamotnienie i dystans, jaki dzielił Otella od otaczającego go świata, ale dzisiaj przy prezydencie Obamie to argument chybiony w świecie, w którym różnicami rasowymi zajmują się tylko zakute łby. Dla mnie "Otello" jest dramatem człowieka, który został oszukany, który doznał totalnego zawodu i ma cały świat przeciw sobie. Chcę, żeby była to opowieść o człowieku, który kiedyś był na topie, był przywódcą nawykłym do zwycięstw, do władzy i rządzenia ludźmi, do gorliwej uległości otoczenia. I nagle... przekracza smugę cienia, widzi, że pojawiają się inni, że jest mniej słuchany, mniej doceniany i że próbuje się go wymanewrować gdzieś na margines. Pojawili się młodsi, może bardziej cyniczni, inaczej widzą świat, a on nie ma cierpliwości dyskutować. Jest człowiekiem porywczym i zaczyna być nieznośny w swojej apodyktyczności i kłótliwości.
Kim jest Jago?
- Wiadomo, że to wcielenie zła, ale zależy mi na tym, żeby to było takie zło współczesne, dzisiejsze. To nie będzie ryczący demon czy straszliwy Mefisto. To u nas
cyniczny, miły, gładki facet - taki, jakich na przykład spotykamy w różnego rodzaju korporacjach czy innych środowiskach, gdzie kariera jest najwyższą wartością.
Otello to wyjątkowo trudna rola dla tenora - kto go zaśpiewa?
- Mam dwóch ulubionych artystów - jednego z mojej operowej przeszłości, drugiego z teraźniejszości. To Jacek Laszczkowski i Sylwester Kostecki - ludzie, którzy w sensie mentalnym i artystycznym pasują idealnie do tego, co chciałbym w postaci Otella pokazać na scenie. Natomiast zdecydowanie odbiegają od wzorca bohaterskiego tenora, który siłą i urodą głosu wiedzie prym w tradycyjnych wykonaniach tego utworu. Uważam, że Otello nie musi mieć pięknego głosu, którego uroda jest dla mnie zawsze mniej ważna niż jego prawda. Taki Otello, jakiego ja widzę, musi być maksymalnie prawdziwy w emocjach, o jakich śpiewa, a nie skupiony na malowaniu głosem estetycznych niuansów. Wiem, że dla wielu melomanów to będzie trudne do przyjęcia.
Kogo zobaczymy jako Desdemonę?
- Mam też dwie ukochane artystki, z którymi tutaj, w Operze Bałtyckiej, udało się stworzyć kilka wspaniałych postaci. Są to Katarzyna Hołysz i Anna Mikołajczyk. Nigdy do tej pory nie śpiewały tej samej partii. Obie są, według mnie, stworzone do roli Desdemony, więc namówiłem je, żeby zaśpiewały tę partię, mimo że bardzo różnią się od siebie głosowo i postaciowo. Będą to więc dwie różne Desdemony, tak jak spodziewam się dwóch różnych Otellów. Będzie też dwóch zupełnie innych Jagonów. Może ten spektakl nie będzie respektował tradycyjnych reguł operowego obsadzania według siły i barwy głosu, ale z pewnością będzie związany z moją wiarą, że jednak czasami da się zrobić przedstawienie teatralne w operze.
