Artykuły

Dramaty historyczne Augusta Strindberga, choć należą do najbardziej udanych jego utworów, nie osiągnęły nawet częś­ci tego międzynarodowego uznania i popularności, jakie przypadły je­go sztukom naturalistycznym ("Panna Julia") czy symbolistycznym ("Gra snów", "Sonata widm"). A przecież tworzą one w dramatur­gii światowej cykl porównywany jedynie z kronikami historycznymi Szekspira - są uniwersalne jak one i prezentują bardzo określone widzenie historii.

Dzieje według Strindberga to nie domena przypadku i chaosu. Co­kolwiek zachodzi, jest częścią wielkiego planu. Wszystko przy­pomina ogromną partię szachów, którą rozgrywa jeden tylko gracz, wykonujący posunięcia zarówno czarnymi, jak i białymi figurami. "Dla jednego celu, aby zachować równowagę i zakończyć grę remi­sem" - jak pisał autor "Krystyny" w eseju "Mistyka historii świata".

Tematyka historyczna interesowała Strindberga od pierwszych lat jego twórczości, zaś w okresie od 1899 do 1903 roku poświęcił się jej niemal całkowicie. Wtedy po wstały m.in. takie sztuki jak "Gu­staw Waza", "Eryk XIV", "Karol XII" i właśnie "Krystyna" - o pa­nowaniu córki największego szwedzkiego władcy Gustawa Adolfa. Historyczność tego dramatu jest zresztą problematyczna, gdyż tytułowa bohaterka ma nie­wiele wspólnego ze swym pier­wowzorem. W "Krystynie" waż­niejsze stało się przedstawienie zróżnicowanej psychologii postaci i pewnego sensu moralnego. Dlate­go wizerunek Krystyny różni się od przedstawianego przez history­ków i od portretu uformowanego przez szwedzką tradycję literacką. Te aspekty dramatu eksponuje in­scenizacja Piotra Mikuckiego. Historyczność jest tu zredukowana do minimum i nie musimy wcale znać epizodów historii Szwecji, aby zanurzyć się w tę naznaczoną fatalizmem opowieść o wrażliwej, poszukującej miłości kobiecie uwi­kłanej w zdarzenia i sprawy, które ją przerastają.

Dorota Segda. jedna z najbardziej frapujących aktorek młodego po­kolenia, tworzy tutaj wieloznaczną postać trapionej wewnętrznym lę­kiem kobiety, w której upojenie władzą splata się z okrucieństwem, bezbronnością i rozpaczliwym po­szukiwaniem miłości.