Artykuły

28 kwietnia o 19:00 w Stole Powszechnym odbędzie się IV spotkanie w ramach rocznego seminarium "Pazurami i dziobem. Sztuka i demokracja" prof. Krystyny Duniec. Temat IV spotkania to: "Ile mamy wolności? Wolność jako oferta". SPOTKANIE OTWARTE.

"Wolność. Po co wam wolność? - śpiewał legendarny zespół rockowy

"Kult" w 1989 roku. Jaką odpowiedź na to od zawsze najistotniejsze pytanie egzystencjalne, polityczne i cywilizacyjne przynosi współczesna demokracja? Mnożą się raczej pytania niż responsy. Czy wolność oznacza wpływ na własne i społeczne życie? Czy rację mają determiniści, uzależniający ją od tzw. okoliczności warunkujących, czyli od skutków tego, co już było wcześniej, czy indeterminiści, wierzący w niezależność ludzkich działań i wyborów, czy może anarchiści, bojkotujący każdą formę jakkolwiek scentralizowanej władzy? Która z dwóch podstawowych koncepcji wolności jest nam dziś bliższa: wolność pozytywna "do", czy negatywna "od" - zakładająca proces radykalnej redukcji wszelkich ograniczeń wolności? Czy demokracja jest darem, czy stanowi raczej zagrożenie dla wolności, manipulując ludzką wiarą we własną autonomię? Czy wolność jest dobrostanem czy ciężarem w wyniku zawsze mającej miejsce alienacji ekonomicznej i politycznej? Czy da się ją kupić?

"Byłbym raczej skłonny odpowiedzieć, że wierzę w każdy ustrój, ideologię czy system, w którym jest naprawdę mowa o człowieku. Pozwolić człowiekowi ŻYĆ - oto jedyny system i ideologia. Pozwolić żyć, a nie kazać żyć, zostawić mu wybór celu jego życia, a nie narzucać mu z góry. I skończyć z gloryfikacją śmierci" - pisał w wojennych dziennikach "Szkicem i piórkiem" Andrzej Bobkowski. Jeśli pogłębić by tę refleksję, o utraconą, a bliską Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 roku ideę przedłożenia zasady równości nad zasadę wolności, a pokonywanie nierówności uznać nie za totalitarną utopię, ale podstawowy cel wszelkiej społecznej emancypacji indywidualnej i zbiorowej, to może odnaleźlibyśmy mozolną, nigdy nie kończącą się drogę do wolności?

Na seminarium poświęconym idei wolności w demokratycznym państwie wspólnie spróbujemy odpowiedzieć na postawione tu pytania. Zastanowimy się także, jakie stanowisko w kwestii wolności zajmuje sztuka, a teatr przede wszystkim.

Pazurami i dziobem. Sztuka i demokracja

W ciągu ostatnich dekad budował się wokół nas nowy, demokratyczny świat. Obudził aspiracje, ale wielu nie spełnił, uwodził dobrobytem, ale nie zapobiegł biedzie, demokratyzował relacje, ale wzmocnił klasowość, budował wspólnotę, ale niejednych z niej wykluczył, chwalił się tolerancją, ale zrodził fanatyzm. Procesy i przemiany kulturowe i społeczne rozwijają się więc zawsze w kierunku od nadziei do rozczarowania. A sztuka, teatr w szczególności, najlepiej ogniskuje i bada społeczne i polityczne niepokoje, konflikty, napięcia i wątpliwości.

Toteż całoroczne seminarium "Pazurami i dziobem. Sztuka i demokracja" odbywa w Teatrze Powszechnym, a jego uczestnicy (Krystyna Duniec, Klaudia Rachubińska, Antek Michnik, Piotr Morawski, Michał Januszaniec, Xawery Stańczyk, Paweł Sztarbowski) zapraszają na otwarte dyskusje szeroką publiczność. Inspirując się teatralnym repertuarem, będziemy co miesiąc wspólnie rozmawiać o społeczeństwie, polityce i sztuce. Seminarium towarzyszyć będą performatywne wizualizacje seminaryjnych tematów jako osobny tekst do dyskusji.

"Pazurami i dziobem" to dewiza powstałego w 1857 roku Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, przywołał ją przed laty Piotr Piotrowski w swoim tekście "Pazurami i Dziobem w obronie demokracji" (2008).

Goście specjalni seminarium: dr hab. Piotr Laskowski (Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, UW), referat wprowadzający wygłosi prof. Krystyna Duniec, video: Hanna Maciąg.

Seminarium odbędzie się w Stole Powszechnym - przestrzeni Teatru Powszechnego.