Poznań. Osadzeni współtwórcami widowiska "Stukot/Czerwiec'56"
Osadzeni z poznańskiego Aresztu Śledczego będą współtwórcami widowiska plenerowego "Stukot/Czerwiec'56". Spektakl poświęcony bohaterom poznańskiego zrywu z 1956 roku będzie nawiązywał m.in. do zdobycia przez manifestantów więzienia przy ul. Młyńskiej.
28 czerwca 1956 r. poznańscy robotnicy Zakładów Cegielskiego, wówczas Zakładów im. Stalina, podjęli strajk generalny. Kiedy wśród manifestujących rozpowszechniła się pogłoska o aresztowaniu delegacji robotniczej, podjęto decyzję o szturmie na poznańskie więzienie i uwolnieniu delegatów.
Kilku protestujących przedostało się po drabinach za mury więzienia i otworzyło bramę. Tam, otworzono cele i wypuszczono ponad 250 więźniów. Następnie demonstranci weszli do budynku Prokuratury i Sądu Powiatowego - wyrzucili akta i podpalili je na ulicy. Rozbito także znajdujący się w budynku więzienia magazyn broni.
- Tytułowy stukot to nic innego, jak charakterystyczny odgłos drewnianych chodaków, w których robotnicy opuszczali zakłady pracy i szli w marszu na plac Stalina. Stamtąd - m.in. właśnie na ul. Młyńską, by uwolnić więźniów - powiedział dramaturg spektaklu Adam Suwart.
Jak dodał, "Stukot/Czerwiec'56" w reżyserii Janusza Stolarskiego będzie widowiskiem plenerowym o istocie buntu i odwiecznej walki dobra ze złem. Widzowie będą mogli obejrzeć spektakl 19 czerwca na tym samym, historycznym bruku, w miejscu gdzie rozrywały się wydarzenia Czerwca'56.
- We wspomnieniach z tamtego dnia ten charakterystyczny motyw - stukot, jest przywoływany jako zatrważająca melodia spontanicznego gniewu i protestu ludzi, którym przez dziesięć lat stalinizmu w Polsce odebrano godność i prawo głosu. Kneblując im usta, unieważniając słowa, nie spętano im jednak nóg, które jako pierwsze rozpoczęły protest - dodał Suwart.
Zaznaczył także, że spektakl nie będzie typową rekonstrukcją historyczną, choć pojawią się w nim nawiązania do wydarzeń, jakie rzeczywiście miały wtedy miejsce - "pierwsze strzały oddane przez kobietę z gmachu UB do bezbronnych demonstrantów, rozbrajanie więzienia przy Młyńskiej, wypuszczenie więźniów na ulicę, czy demonstracja umęczonych nieludzką pracą robotnic w fabrycznych kitlach" - mówił Suwart.
Współtwórcami spektaklu będą osadzeni z Oddziału Zewnętrznego Aresztu Śledczego w Poznaniu, którego siedziba nadal znajduje się przy ul. Młyńskiej.
Młodszy wychowawca Działu Penitencjarnego Oddziału Zewnętrznego AŚ w Poznaniu szer. Damian Zieniuk powiedział PAP, że w przygotowania do spektaklu włączyła się grupa ponad 30 osadzonych.
- Pomysł współpracy wyszedł od artystów poznańskiego Teatru Ósmego Dnia. W planach był udział samych osadzonych w spektaklu, ale ze względu na późną godzinę wieczorną, kiedy ma się odbyć spektakl, ich bezpośredni udział nie był możliwy - mówił.
- Osadzeni stworzyli więc i nagrali ścieżkę dźwiękową do spektaklu. Pojawią się w niej przede wszystkim odgłosy stukotu, marszu robotników i pieśni patriotyczne, w tym m.in. "Bogurodzica" i "Boże coś Polskę" - dodał Zieniuk.
Jak podkreślił, pomysł współtworzenia widowiska spotkał z ogromnym odzewem osadzonych. - Bardzo się w ten projekt zaangażowali i myślę, że to dla nich bardzo ważna sprawa - zaznaczył.
Organizatorem widowiska jest Stowarzyszenie Teatralne Antrakt. Projekt został dofinansowany ze środków Miasta Poznania, Samorządu Województwa Wielkopolskiego oraz Muzeum Historii Polski w ramach programu "Patriotyzm Jutra".
28 czerwca 1956 r. poznańscy robotnicy Zakładów Cegielskiego, wówczas Zakładów im. Stalina, podjęli strajk generalny. W wyniku masowej demonstracji i dwudniowych starć na ulicach miasta zginęło co najmniej 58 osób, w tym również żołnierzy i funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa. Kilkaset osób zostało rannych. Około 700 osób aresztowano. Poznański Czerwiec wymieniany jest jako jedna z głównych przyczyn zmian politycznych w Polsce w październiku 1956 r.
Główne uroczystości rocznicowe w 60-lecie poznańskiego zrywu odbędą się 28 czerwca w Poznaniu. Spodziewana jest obecność prezydentów Polski i Węgier.
