Improwizacja na deskach
Teatr improwizowany staje się w Polsce coraz bardziej popularny. Rozkwit grup impro nad Wisłą nastąpił w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Mało kto jednak wie, że korzenie tej formy teatru sięgają... starożytności - pisze Maciej Bielak w Lubelskiej Gazecie Teatralnej Proscenium.
Podobno pierwszy występ improwizowany odbył się w 391 roku przed naszą erą w starożytnym Rzymie. Profesjonalizacja teatru impro nastąpiła jednak dopiero w XX wieku. Improwizację jako metodę treningu aktorskiego zalecali wybitni europejscy teoretycy teatralni, m.in. Konstanty Bogusławski. Impro bywa nazywane również "fast foodem metody Stanisławskiego".
Rozwój grup teatralnych specjalizujących się w improwizacji rozpoczął się w połowie dwudziestego stulecia. Najbardziej znaczącymi ośrodkami tego nurtu teatru były Stany Zjednoczone i Wielka Brytania. W obydwu państwach powstały szkoły improwizacji teatralnej. Główną postacią impro w USA była Viola Spolin, autorka podręcznika "Improvisation for the Theater", określanego mianem "Biblii teatru improwizowanego", natomiast liderem szkoły brytyjskiej stał się Keith Johnstone, autor innej znaczącej publikacji o improwizacji na scenie ("Impro: Improvisation and the Theatre"), a także twórca popularnej formuły sportów teatralnych. Z biegiem czasu zaczęły się krystalizować lokalne style improwizacji teatralnej, na przykład kanadyjskie grupy impro mają nie tylko bawić, ale też skłaniać widza do głębszej refleksji. Największy rozkwit teatr improwizowany przeżywał w latach dziewięćdziesiątych.
W Polsce zalążki tej formy scenicznej pojawiły się w latach 60. ubiegłego wieku. Improwizację i eksperyment w swoich przedstawieniach stosował bowiem Jerzy Grotowski. Był to jeden z pierwszych na świecie twórców, którzy wykorzystywali tę metodę do tworzenia przedstawień niekomediowych. Pierwsze polskie grupy teatralne specjalizujące się w improwizacji teatralnej pojawiły się na początku XXI wieku. Z informacji, jakie znajdujemy na portalu WhoseLine.pl, wynika, że pierwszą formacją impro w Polsce była założona w 2005 roku warszawska grupa Klancyk [na zdjęciu]. Obecnie scena improwizowana w Polsce składa się z około pięćdziesięciu zespołów. Główne ośrodki to: Warszawa, Lublin, Wrocław i Gdańsk, w którym odbywa się festiwal impro "Podaj Wiosło". Poszczególne zespoły zaczynają się specjalizować w określonym stylu, na przykład lubelska grupa No Potatoes inspirowała się szkołą kanadyjską.
Grupy impro coraz częściej występują na festiwalach teatralnych i wykorzystują klasyczne przestrzenie teatralne - lubelska grupa Innymi Słowy Impro gra m.in. w Chatce Żaka, a Impro Teatr Bezczelny wziął udział w wieczorze improwizacji teatralnych z aktorami Teatru im. Juliusza Osterwy. Członkowie grup impro szkolą też zarówno amatorów, jak i zawodowych aktorów.
***
Maciej Bielak - absolwent historii i politologii UMCS.
