Oskarżenie Europy
"Nasza przemoc i wasza przemoc" w reż. Olivera Frljića - koprodukcja HAU Hebbel am Ufer w Berlinie, Wiener Festwochen, Slovensko mladinsko gledališče, Ljubljana, Kunstfest Weimar, Zürcher Theaterspektakel i Hrvatsko narodno kazalište Ivana pl. Zajca, Rijeka, na XV Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy. Pisze Anita Nowak w portalu Teatr dla Was.
Aktorzy kolejno przedstawiają się, wyjaśniając przy tym, jak trafili do projektu. Są wśród nich i uchodźcy z ostatniego okresu, są i przedstawiciele drugiego pokolenia imigrantów. Weseli, rozbawieni, kiedy przebiegają przez scenę zdają się być normalnymi młodymi ludźmi. Już jednak po chwili, kiedy przy dźwiękach kolędy "Cicha noc" bohaterowie stają się uczestnikami totalnej orgii, dostrzegamy problem.
Ich nagie ciała sygnowane arabskimi literami symbolizują stosunek do kultury Zachodu. Podobnie, jak wyciągana z głębi pochwy przez jedną z bohaterek flaga europejskiego państwa, w którym grane jest przedstawienie. W Teatrze Polskim w Bydgoszczy była to akurat flaga biało-czerwona. Biało-czerwoną przepaskę na biodrach nosił też Chrystus w jednej z ostatnich scen gwałtu na arabskiej dziewczynie. To oskarżenie chrześcijaństwa i zarzut nacjonalizmu panującego także w naszym kraju, ujmują spektakl w klamrę.
A wewnątrz tego nawiasu są imitowane na scenie rzezie na emigrantach, są obrazy ich poniżania i upodlania. Padają też oskarżenia słowne. O zniszczenie przez Europejczyków prastarej kultury Arabów, o zagarnianie, także współcześnie, ich dóbr naturalnych. A nawet pretensje do Alvisa Hermanisa o odmowę reżyserowania w Berlinie w obawie przed zamachem terrorystycznym.
Od strony ideologicznej to bardzo jednostronny przekaz. Zachęcający wręcz do artystycznego dialogu. Czy poznamy w najbliższych dniach na festiwalowej scenie odczucia i poglądy drugiej strony?
Przedstawienie Olivera Frljića ma interesującą wizualnie estetykę i oryginalną formę. Sporo tu dobrej choreografii, zwłaszcza w scenach zbiorowych; pięknie ustawiane światła, przydające sensów, oddające napięcie; ciekawe symbole, jak choćby mur wzniesiony z kanistrów na benzynę. Z jednej strony sugerujący barierę, której usunięcie grozi katastrofą, z drugiej owe zastrzeżenia do korzystania przez Europę z arabskiej ropy. Spektakl grany w dobrym tempie, nie nuży. Zachowana jest równowaga i odpowiedni rytm pomiędzy narracją wizualną a słowną.
