Artykuły

Grzegorz Jarzyna powraca do Gombrowicza, Michał Borczuch sięga po Becketta, a Ewelina Marciniak rozprawia się z jedną z najbardziej znanych książek Houellebecqa. Danuta Stenka zagra Matkę Courage, Dorota Kolak - Raniewską w "Wiśniowym sadzie", Krzysztof Globisz - wieloryba, a Janusz Gajos - garderobianego. Przewodnik po wybranych premierach teatralnych, na które czekamy.

Paweł Łysak przygotowuje w warszawskim Powszechnym spektakl o Jacku Kuroniu. W Katowicach powstaje przedstawienie muzyczne o kopalni Wujek, a w Wałbrzychu Przemysław Wojcieszek wystawia swoją nową sztukę "Strajk".

Magdalena Miklasz chce opowiedzieć o małej społeczności pewnego bloku, w którym mieszkała jako dziecko, a Agnieszka Glińska i Tomasz Man o Wrocławiu w 1945 roku.

Jaka będzie jesień w polskich teatrach? Przyjrzyjmy się tematom, po które sięgają twórcy. Czy niepokoje polityczne w Polsce znajdą swoje odbicie w spektaklach? Oto przewodnik po wybranych premierach teatralnych jesieni.

ZNANE TEKSTY W NOWYCH INSCENIZACJACH

"CZEKAJĄC NA GODOTA"

Teatr im. Jaracza, Łódź

Najbardziej znaną sztukę Samuela Becketta w przekładzie Antoniego Libery przenosi na scenę Michał Borczuch, reżyser m.in. nagradzanej na festiwalach "Apokalipsy" - spektaklu Nowego Teatru. Premiera - 15 października - otworzy tegoroczną, czwartą edycję Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Klasyki Światowej "Nowa Klasyka Europy". W obsadzie m.in.: Mariusz Jakus, Marek Nędza, Andrzej Wichrowski.

"GARDEROBIANY"

Teatr Narodowy, Warszawa

30 lat temu polską prapremierę sztuki Ronalda Harwooda w warszawskim Teatrze Powszechnym przygotował Zygmunt Hübner. Mistrzowski duet stworzyli wówczas Zbigniew Zapasiewicz i Wojciech Pszoniak. Kilkanaście lat później oglądaliśmy ten utwór o teatrze od kulis w warszawskim Ateneum. Aktora grał Gustaw Holoubek, jego garderobianym był Marian Kociniak. Tym razem na scenie spotkają się Jan Englert (jako Mistrz) i Janusz Gajos w roli tytułowej. W pozostałych rolach m.in.: Edyta Olszówka, Beata Ścibakówna, Jacek Mikołajczak, Karol Pocheć i studentka Akademii Teatralnej, którą możemy teraz oglądać w głównej roli w filmie "Wołyń" - Michalina Łabacz. Reżyserem spektaklu jest Adam Sajnuk. Premiera: 10 grudnia na Scenie przy Wierzbowej im. Jerzego Grzegorzewskiego.

"IWONA, KSIĘŻNICZKA BURGUNDA"

TR Warszawa/ Teatr Narodów, Moskwa

TR Warszawa rozpoczyna sezon 2016/17 od premiery przygotowanej w koprodukcji z rosyjskim Teatrem Narodów. Już 10 i 11 października publiczność w Moskwie zobaczy nowy spektakl Grzegorza Jarzyny - inscenizację "Iwony, księżniczki Burgunda". To trzecie spotkanie dyrektora artystycznego TR Warszawa z tym dramatem Witolda Gombrowicza. "Iwonę..." reżyserował w 1997 roku w Starym Teatrze w Krakowie. W 2004 roku stworzył opartą na niej operę z muzyką Zygmunta Krauzego i własnym librettem (premiera w Théâtre Sylvia Monfort w Paryżu). W nowym spektaklu wystąpią aktorzy rosyjscy, premiera odbędzie się w Teatrze Narodów. Spektakl ma być też pokazany w Warszawie, ale terminy nie zostały jeszcze ustalone. Natomiast po moskiewskiej premierze Grzegorz Jarzyna rozpoczyna pracę w Warszawie nad spektaklem inspirowanym scenariuszem filmu "Idioci" Larsa von Triera. Premiera planowana jest na luty przyszłego roku.

"KOSMOS"

Narodowy Stary Teatr, Kraków

Krzysztof Garbaczewski powraca do twórczości Witolda Gombrowicza, którego "Iwonę, księżniczkę Burgunda" wystawiał w Teatrze im. Kochanowskiego w Opolu, a "Kronosa" w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Tym razem sięga po "Kosmos" - utwór, który ostatnio mogliśmy oglądać w filmowej interpretacji Andrzeja Żuławskiego. Premiera zaplanowana jest na 19 listopada na Scenie Kameralnej Starego Teatru. W obsadzie m.in.: Roman Gancarczyk, Błażej Peszek, Jaśmina Polak, Marta Ścisłowicz i Krzysztof Zarzecki.

"KRZESIWO"

Teatr Lalka, Warszawa

Jarosław Kilian, rozpoczynając dyrekcję w warszawskim Teatrze Lalka, przygotowuję inscenizację jednej z najpiękniejszych baśni Andersena według adaptacji Hanny Januszewskiej. Będzie to przedstawienie lalkowe (autorem lalek jest Jarosław Kilian) o "odwadze w dążeniu do spełnienia marzeń, miłości i sile wyobraźni" - jak zapowiada reżyser. Inspiracją dla scenografii Roberta Czajki były oryginalne wycinanki Hansa Christiana Andersena. Autorem muzyki jest Grzegorz Turnau. Dla widzów od 4 lat. Premiera: 29 października.

"LEKCJE STEPOWANIA"

Och-Teatr, Warszawa

Krystyna Janda powraca do tytułu, który 11 lat temu wystawiła w Teatrze Powszechnym w Łodzi. "Lekcje stepowania" o uczestnikach kursu stepowania to tekst napisany w 1984 roku przez Richarda Harrisa, grany z powodzeniem na West Endzie i Broadwayu, znany też z wersji filmowej ("Stepping out" z Lizą Minnelli). Wystąpią m.in. Izabela Dąbrowska, Anna Iberszer, Krystyna Tkacz, Maria Winiarska, Zofia Zborowska, Katarzyna Żak oraz Kamil Maćkowiak. Premiera: 20 grudnia.

"MATKA COURAGE I JEJ DZIECI"

Teatr Narodowy, Warszawa

Michał Zadara pracuje nad nowym spektaklem w Teatrze Narodowym. W jego inscenizacji zobaczmy "Matkę Courage i jej dzieci" Bertolta Brechta (przekład Jacka S. Burasa).

Sztukę o wojnie trzydziestoletniej w XVII wieku Brecht napisał we wrześniu 1939 roku. Michał Zadara wystawia ten utwór w 2016 roku, myśląc o wojnie, która może zdarzyć się w przyszłości, na przykład w roku 2025.

Matkę Courage zagra Danuta Stenka. W pozostałych rolach m.in.: Kamilla Baar-Kochańska, Ewa Konstancja Bułhak, Sławomira Łozińska, Barbara Wysocka, Bartłomiej Bobrowski, Oskar Hamerski, Arkadiusz Janiczek i Zbigniew Zamachowski. Premiera: 26 listopada.

"WIŚNIOWY SAD"

Teatr Wybrzeże, Gdańsk

Ostatni dramat Czechowa "Wiśniowy sad" w przekładzie Jerzego Jarockiego - opowieść o życiowych rozbitkach, wysadzanym z siodła prowincjonalnym ziemiaństwie - wyreżyseruje w Gdańsku Anna Augustynowicz. W roli Raniewskiej wystąpi Dorota Kolak, znakomita aktorka Teatru Wybrzeże, którą ostatnio mogliśmy podziwiać w filmie "Zjednoczone Stany Miłości" Tomasza Wasilewskiego. Premiera: 16 grudnia.

NOWE TEKSTY NA SCENIE

"BYDŁO" Teatr Studio, Warszawa

Jacek Poniedziałek do tej pory reżyserował sztuki, które sam tłumaczył, m.in. "Szklaną menażerię" Williamsa i "Kto się boi Virginii Woolf?" Albee'ego. Tym razem sięga po "Bydło" - tekst napisany przez młodego polskiego dramatopisarza Szczepana Orłowskiego (m.in. współautora adaptacji "Kabaretu Warszawskiego" i "Francuzów"). Rzecz o źródłach społecznego gniewu, frustracji i lęku przed obcymi. Wystąpią m.in.: Agata Góral, Monika Krzywkowska, Hanna Maciąg, Marcin Bosak, Krzysztof Dracz. Premiera: 16 grudnia.

"KOMEDA"

Teatr Imka, Warszawa/ Teatr Nowy, Łódź

Warszawski Teatr Imka i Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi podpisały umowę o współpracy, koprodukcji i wzajemnych pokazach pod nazwą "DuoPolis Kulturalne Warszawa-Łódź". Pierwszą wspólną premierą będzie "Komeda" - spektakl według sztuki Jarosława Murawskiego w reżyserii Leny Frankiewicz, poświęcony życiu i twórczości przedwcześnie zmarłego polskiego kompozytora i jazzmana Krzysztofa Komedy-Trzcińskiego.

W obsadzie aktorzy z obu teatrów m.in.: Iwona Bielska, Mateusz Janicki, Tomasz Karolak, Delfina Wilkońska i Adam Kupaj. Premiera w Łodzi: 14 grudnia, w Warszawie: 17 grudnia.

"MAPA I TERYTORIUM"

Teatr Wybrzeże, Gdańsk

Ewelina Marciniak po "Księgach Jakubowych" Olgi Tokarczuk, które wystawiła w Teatrze Powszechnym w Warszawie, zajęła się powieścią Michela Houellebecqa "Mapa i terytorium" (z 2010 r.), za którą francuski pisarz dostał Nagrodę Goncourtów i w której sam siebie uśmierca. "Chcemy pobawić się konwencją kryminału i poszukać odpowiedzi na pytanie: kto zabił Michela Houellebecqa - zapowiada Jan Czapliński, autor adaptacji. - W imię czego autor musi poświęcić w powieści sam siebie? I dlaczego zabójstwo Houellebecqa musiało być tak przerażające? Czy w odpowiednich warunkach jesteśmy gotowi uznać morderstwo za dzieło sztuki? I jeśli tak, to czy dzięki temu sztuka jest jeszcze tą ostoją, która pozwala nam przeżyć coś naprawdę?". Występują m.in.: Piotr Biedroń, Marek Tynda, Katarzyna Dałek i Krzysztof Matuszewski. Premiera: 14 października.

"NAJGORSZY CZŁOWIEK NA ŚWIECIE"

Teatr im. Bogusławskiego, Kalisz

Inscenizację głośnej książki Małgorzaty Halber "Najgorszy człowiek na świecie" przygotowuje w Kaliszu Anna Smolar, reżyserka m.in. "Dybuka" (Teatr Polski, Bydgoszcz) i "Aktorów żydowskch" (Teatr Żydowski, Warszawa). - Spektakl jest próbą nawiązania dialogu w czasach, kiedy tak bardzo dialogu potrzebujemy - mówi reżyserka. - Chcemy za pośrednictwem brutalnie szczerej wypowiedzi Małgorzaty Halber na temat jej zmagania się z uzależnieniem obalić stereotypy i mity, które wciąż w Polsce pokutują. Chcemy spojrzeć na uzależnienia jako na problem zbiorowy, zakorzeniony w kulturowych wzorcach, napędzany przez społeczne presje, zaniechania i ignorancję. Premiera: 26 listopada.

"KUROŃ"

Teatr Powszechny, Warszawa

Paweł Łysak, dyrektor Teatru Powszechnego, rozpoczyna próby do spektaklu "Kuroń" o legendzie polskiej opozycji. Nową sztukę napisała Małgorzata Sikorska-Miszczuk. Akcja rozgrywa się współcześnie, na polskim rynku pojawia się nowa, kontrowersyjna biografia Jacka Kuronia. Jak bardzo manipulujemy dziś słowami i sposobem opowiadania o naszej historii? Premiera planowana jest na grudzień. W obsadzie m.in.: Grzegorz Artman, Julian Świeżewski i Ewa Skibińska.

"LENI RIEFENSTAHL. EPIZODY NIEPAMIĘCI"

Teatr Śląski, Katowice

Jedna z najbardziej oczekiwanych premier tego roku miała odbyć się już w marcu, ale z powodu kontuzji aktorki została przełożona na jesień. W Teatrze Śląskim w Katowicach Ewelina Marciniak pokaże spektakl "Leni. Epizody niepamięci" o Leni Riefenstahl, niemieckiej reżyserce, autorce filmów propagandowych o nazistach. Tekst: Iga Gańczarczyk i Łukasz Wojtysko. Premiera: 5 listopada.

"SŁONECZNA LINIA"

Teatr Polonia, Warszawa

Karolina Gruszka i Borys Szyc po raz pierwszy razem na scenie. W Teatrze Polonia trwają próby "Słonecznej linii" - dramatu Iwana Wyrypajewa - jednego z najbardziej intrygujących współczesnych autorów rosyjskich. To komedia, która ma pokazać - co przewrotnie zapowiada podtytuł - "w jaki sposób można osiągnąć pozytywny rezultat". Jesteśmy świadkami nocnej, bardzo emocjonalnej rozmowy pewnej pary małżeńskiej. "Jak wysłuchać i być wysłuchanym? Jak być szczęśliwym ze swoją żoną, mężem, partnerem i ze światem w ogóle?" - pytają twórcy spektaklu. Autorką przekładu sztuki jest Agnieszka Lubomira Piotrowska. Przedstawienie powstaje przy współpracy Teatru Polonia i Domu Produkcyjnego WEDA. Premiera: 14 października.

"STRAJK"

Teatr Dramatyczny, Wałbrzych

W Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu rozpoczęły się próby nowej sztuki Przemysława Wojcieszka. Autor "Made in Poland" przygotowuje spektakl o strajku pracowników międzynarodowej korporacji, o godności i wypadkach przy pracy nad budową społeczeństwa obywatelskiego. Premiera planowana jest na początek stycznia.

"WIELORYB THE GLOBE"

Łaźnia Nowa, Kraków

Krzysztof Globisz jako tytułowy wieloryb wyrzucony na brzeg oceanu. Zuzanna Skolias i Marta Ledwoń jako działaczki Greenpeace'u, które próbują go ratować, polewają go wodą i śpiewają mu piosenki. Ale kto tu komu i w czym pomoże, to się jeszcze okaże... Sztukę Mateusza Pakuły reżyseruje Eva Rysowa. Premiera w grudniu.

MUZYCZNE "BAŚNIE Z TYSIĄCA I JEDNEGO BLOKU"

Łaźnia Nowa, Kraków

"Baśnie z tysiąca i jednego bloku" to - jak zapowiada dyrektor Łaźni Nowej Bartosz Szydłowski - musical z blokowiska. Reżyserka Magdalena Miklasz przez kilka miesięcy pracowała nad historiami zasłyszanymi w bloku nr 19 - mrówkowcu z wielkiej płyty na osiedlu Dywizjonu 303 w Krakowie. Mieszkała tam w dzieciństwie. Spotykała się z ludźmi, którzy tam teraz żyją, i tymi, którzy - tak jak i ona - już się stamtąd wyprowadzili. Premiera w połowie listopada.

"BOOGIE STREET"

Teatr Stary, Lublin

Charyzmatyczna Renata Przemyk śpiewa piosenki Leonarda Cohena. Teatr Stary w Lublinie rozpoczął sezon od premiery spektaklu muzycznego "Boogie Street" według "Księgi tęsknoty" Cohena w przekładzie Daniela Wyszogrodzkiego. Przedstawienie wyreżyserowała Iwona Jera. Na scenie Renacie Przemyk towarzyszy aktor Wojciech Leonowicz oraz zespół muzyczny. Aranżacje: Krzysztof Herdzin.

"KSIĘGA DŻUNGLI"

Teatr Muzyczny Roma, Warszawa

Na Novej Scenie warszawskiej Romy kolejny - po "Małym Księciu" i "Alicji w Krainie Czarów" - familijny spektakl muzyczny. Tym razem będzie to "Księga dżungli" w wersji uwspółcześnionej. Reżyserem jest Jakub Szydłowski, aktor musicalowy, twórca granego tu z powodzeniem przedstawienia "Adonis ma gościa", a autorem muzyki - Jakub Lubowicz. Premiera: 19 listopada.

"LIŻĘ TWOJE SERCE"

Teatr Muzyczny Capitol, Wrocław

Agnieszka Glińska przygotowuje spektakl muzyczny (według sztuki Tomasza Mana), którego akcja rozgrywa się we Wrocławiu w 1945 roku. Bohaterką jest Młoda Cyganka, która szukając swojego ukochanego - Cygana ze złotym zębem - wraz z poznaną na dworcu Dziewczyną, wędruje po mieście, przez szaberplac, zoo, plac Wolności, Rynek... trafia też do teatru. Wśród ruin spotyka: szabrowników, profesorów ze Lwowa i żydowskich aktorów...

Muzykę napisali Marcin Januszkiewicz i Mariusz Obijalski, choreografię stworzyła Weronika Pelczyńska, scenografię i kostiumy zaprojektowała Magdalena Maciejewska. W obsadzie m.in.: Helena Sujecka, Artur Bocheński i Ewa Szlempo. Premiera: 8 października.

"SOUNDWORK"

TR Warszawa, Warszawa

W TR Warszawa nad nowym spektaklem muzycznym pracuje jeden z najciekawszych kompozytorów młodego pokolenia - Wojtek Blecharz. Tematem i bohaterem przedstawienia ma być dźwięk. Występują m.in.: Magdalena Berus, Jan Dravnel, Natalia Kalita, Hanna Klepacka, Magdalena Kuta, Tomasz Tyndyk. Premiera: 15 października.

"WUJEK. 81"

Teatr Śląski, Katowice

Robert Talarczyk, dyrektor Teatru Śląskiego, kompozytor Hadrian Filip Tabęcki oraz raper Miuosh przygotowują premierę spektaklu muzycznego "Wujek. 81". Przedstawienie powstaje w związku z 35. rocznicą pacyfikacji kopalni Wujek (od strzałów oddziału ZOMO zginęło 9 strajkujących górników, a 24 zostało rannych) i jest produkowane przez Teatr Śląski, Śląskie Centrum Wolności i Solidarności oraz Operę Śląską. Premiera: 17 grudnia.

"ZAKONNICA W PRZEBRANIU"

Teatr Muzyczny, Poznań

Teatr Muzyczny w Poznaniu rozpoczął sezon od "Zakonnicy w przebraniu" w przekładzie i reżyserii Jacka Mikołajczyka. Musical Glenna Slatera, który powstał na podstawie filmu z Whoopi Goldberg w roli głównej, miał premierę w 2009 roku w Londynie. To jego polska prapremiera. Autorem muzyki jest Alan Menken, który za "Zakonnicę w przebraniu" został nominowany pięciokrotnie do Tony Awards, w tym za najlepszy musical. W obsadzie m.in. Olga Szomańska i Karolina Trębacz (na zmianę), Barbara Melzer, Edyta Krzemień oraz Przemysław Łukaszewicz i Marcin Słabowski (na zmianę). Autorką choreografii jest Ewelina Adamska-Porczyk. Spektakl miał premierę w poprzedni weekend.