Salome czyli przebieranka
10 STYCZNIA obejrzałem w Teatrze Wielkim drugą premierę opery Ryszarda Straussa "Salome". Przedstawienie byłoby udane, gdyby nie... kostiumy. Kostiumy były z grubsza dziewiętnastowieczne. Inscenizatorzy mają oczywiście prawo przesunąć czas akcji o dziewiętnaście wieków, zabieg taki jest jednak ryzykowny, kiedy ma się do czynienia z przekazem biblijnym.
I tak, wśród strażników w strojach kirasjerów i Salome ubranej jak w wiedeńskim salonie, pojawia się Jan Chrzciciel w wielbłądziej sierści. Jest to postać dosłownie "z innej opery". To pierwsza gafa. Tetrarcha Herod Antypas występuje w mundurze cesarza Franciszka Józefa, co widowni kojarzy się operetkowo. To druga gafa.
Gafa trzecia, poważna, polega na tym, że Judejczycy, przebrani za chasydów, domagają się hałaśliwie od Heroda wydania im Jana Chrzciciela w ewidentnie niecnych zamiarach. Za to Nazarejczycy, ubrani w kostiumy mnichów katolickich (!) bronią proroka powodowani szlachetnymi pobudkami.
Wiadomo, że cała akcja Nowego Testamentu, poza epizodycznymi postaciami niewiasty kananejskiej, rzymskiego setnika i Samarytanki, no i oczywiście namiestnikiem Poncjuszem Piłatem, ma miejsce w etnicznym i religijnym środowisku Żydów palestyńskich. Świadomość tego faktu nie jest u nas jednak wcale powszechna. Mogłem przekonać się o tym ostatnio z okazji nadania przez polska telewizję filmu Zefirellego o życiu Jezusa. Zdania na temat filmu były podzielone, ale kilku znajomych zgodnie stwierdziło - nie zdawali sobie dotąd sprawy, że cała ta historia rozegrała się wyłącznie wśród Żydów.
Etniczne i religijne nieporozumienia związane z Nowym Testamentem stały się przyczyną wielu nieszczęść w ciągu ostatnich 2000 lat. Nieporozumienia te należy prostować, nie pogłębiać. Przebieranka w Teatrze Wielkim powiela, niestety, złe schematy.
