Artykuły

Śląski poeta, publicysta, działacz społeczny Tadeusz Kijonka jesienią zostanie upamiętniony monumentem w plenerowej galerii w śródmieściu Katowic - zdecydował prezydent miasta. Innego twórcę, plastyka i fotoreportera Stanisława Gadomskiego, upamiętni wystawa na katowickim rynku.

Od kilkunastu lat, co roku, w galerii artystycznej na katowickim Placu Grunwaldzkim, nieopodal hali Spodka, odsłaniane są kolejne rzeźby, przedstawiające wybitne postaci świata kultury związane ze stolicą Górnego Śląska. Uroczyste odsłonięcie rzeźby upamiętniającej Kijonkę odbędzie się we wrześniu podczas oficjalnych obchodów 153. rocznicy nadania Katowicom praw miejskich.

Tadeusz Kijonka (na zdjęciu) - śląski poeta, publicysta, działacz społeczny, założyciel i wieloletni redaktor naczelny Miesięcznika Społeczno-Kulturalnego "Śląsk", kierownik literacki Opery Śląskiej - zmarł 30 czerwca ub. roku w wieku 80 lat. Kijonka wielokrotnie podkreślał swe przywiązanie do Śląska; za zasługi dla regionu był wielokrotnie nagradzany, m.in. otrzymał odznakę "Zasłużony dla Uniwersytetu Śląskiego", jako "człowiek-instytucja, obejmujący swym działaniem wszystkie obszary życia społecznego na Śląsku". W 2016 r. otrzymał tytuł Honorowego Ślązaka Roku - dziękując za wyróżnienie apelował, by nieustannie dbać o śląską kulturę i dziedzictwo.

Co roku w plenerowej Galerii Artystycznej pojawia się nowy posąg upamiętniający postać wybraną na podstawie głosów mieszkańców, spośród osób zgłoszonych przez środowiska artystyczne. W tym roku w grupie 19 artystów, z których mieszkańcy Katowic wybierali osobę do upamiętnienia w plenerowej galerii, byli m.in. aktor Jerzy Cnota, muzealnik Tadeusz Dobrowolski, dyrygent i kompozytor Grzegorz Fitelberg, architekt Tadeusz Michejda czy aktor i artysta operetkowy Stanisław Ptak.

W głosowaniu wzięło udział ponad 1,5 tys. katowiczan. W poprzednich edycjach plebiscytu z reguły upamiętniano postać, która zdobyła najwięcej głosów mieszkańców. W tym roku prezydent Katowic Marcin Krupa skorzystał ze swojego prawa wyboru postaci spośród tych, które otrzymały największą ilość głosów, decydując o upamiętnieniu Tadeusza Kijonki (272 głosy), a nie Stanisława Huberta Gadomskiego (1929-2013) - artysty plastyka i fotoreportera, który zebrał 580 głosów. Na trzecim miejscu był Grzegorz Fitelberg, kompozytor i dyrygent Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, na którego oddano 139 głosów.

- Wybór był trudny, ale zdecydowałem, by uhonorować Tadeusza Kijonkę, znanego i cenionego w Katowicach oraz całym regionie poetę, dziennikarza, autora utworów scenicznych, którego wielu mieszkańców kojarzy przede wszystkim z miesięcznikiem Śląsk. Z kolei mając na uwadze tak dużą liczbę głosów, które otrzymał Stanisław Gadomski, podjąłem decyzję, że na Placu Kwiatowym, w samym sercu Katowic, zorganizujemy w tym roku wystawę jego prac, by przybliżyć jego twórczość katowiczanom - wyjaśnił we wtorek prezydent Krupa, dziękując mieszkańcom za głosy oddane w plebiscycie.

Dotychczas w alejkach Placu Grunwaldzkiego znalazły się wizerunki 17 twórców: muzyków, poetów, pisarzy i aktorów, którzy mieli duży wkład w życie kulturalne regionu. Są m.in. popiersia aktorów: Zbyszka Cybulskiego, Aleksandry Śląskiej i Bogumiła Kobieli, kompozytorów Wojciecha Kilara i Henryka Mikołaja Góreckiego, grafika Pawła Stellera, malarzy: Jerzego Dudy-Gracza i Teofila Ociepki, twórcy zespołu pieśni i tańca "Śląsk" Stanisława Hadyny, pisarzy Alfreda Szklarskiego i Wilhelma Szewczyka, folklorysty Adolfa Dygacza, malarza i performera Andrzeja Urbanowicza czy bluesmana Jana "Kyksa" Skrzeka. W ub. roku upamiętniono plastyka i filmowca Antoniego Halora.

Plenerowa galeria artystyczna przy katowickim Placu Grunwaldzkim to pomysł architektów Aliny i Andrzeja Grzybowskich, którzy w 2002 r. na zlecenie Urzędu Miasta Katowice zaprojektowali przebudowę skweru. Intencją Grzybowskich było utworzenie miejsca upamiętniającego wybitnych artystów związanych z miastem i regionem. Pierwszy pomnik - Zbigniewa Cybulskiego - odsłonięto tam w 2004 roku.