Na Fredrze należy się śmiać...
Trzeba się bowiem zgodzić z Jarosławem M. Rymkiewiczem, że wszystkie postacie u Fredry są „zarazem cnotliwe i występne, złe i dobre, ludzie są mądrzy i głupi jednocześnie, odważni i tchórzliwi”. Na tym polega ciągłe powodzenie Fredry. W wielu pozornie płaskich komedyjkach kryje się poważna, wcale nie przemijająca z upływem czasu — treść. Zmieniają się epoki, a ludzkie przywary pozostają takie same. Fredro do dziś zdaje się walczyć z polską tradycją romantyczną śmiechem, szyderstwem.
Fredro to nie XIX-wieczna ramota, a coraz częściej ostrzegający przed złem moralista. To nie wspomnienie romantycznej Somossiery, czy księdza Skorupki, ale delikatny instrument wskazujący drogę do prawdy.
Taki też wydaje się być Pan Jowialski wystawimy w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie przez Krzysztofa Orzechowskiego. Postacie komedii wcale — pomimo przebieranki — nie grają innych niż są w rzeczywistości, przenoszą swe charaktery i poglądy na „przebierankową” rzeczywistość. Jak ktoś jest romantycznie naiwny, to taki pozostaje do końca, safanduła jest safandułą, tchórzliwy bohater wcale nie przekształci się w ryczącego lwa, a domowa kotka w piękną tygrysicę. I to jest zwycięstwo tej inscenizacji.
W tej fredrowskiej komedii charakterów ogromnie ważne jest aktorstwo. W nowohuckiej inscenizacji pierwszoplanowe role grają goście: Anna Seniuk prosto ze stolicy i Marian Cebulski z Teatru im. Słowackiego. Anna Seniuk pokazała swe dojrzale aktorstwo, szarżując czasem, ale z jaką klasą. Podobnie można powiedzieć o Marianie Cebulskim. Ale „miejscowi” nie są wcale gorsi. Śmieszny jest Szambelan w wykonaniu Sławomira Sosnierza (to nie pierwsza bardzo dobra rola), podobać się może Ludmir — Andrzeja Deskura, Wiktor — Krzysztofa Radkowskiego, rewelacyjny jako lokaj — Krzysztof Górecki, bardzo dobry w roli Janusza — Tomasz Wysocki oraz Helena w wykonaniu Tamary Arciuch (PWST). Dublerzy ról wypadli tylko poprawnie.
Okazuje się, że na Fredrze można się całkiem dobrze śmiać, podobnie jak kiedyś. I nie oglądać się na boki, że może to nie wypada. A to już ogromnie dużo.
