Miłość jako zguba i szaleństwo
"Fedra" w reż. Mai Kleczewskiej w Teatrze Narodowym w Warszawie. Pisze Łukasz Drewniak w Przekroju.
Fedra Kleczewskiej opowiada o miłości jako zgubie i szaleństwie.
Scena na Wierzbowej została radykalnie pomniejszona, ściśnięta bielą posadzki i ścian. Ale od wewnątrz rozsadza ją potężna, hipnotyczna wizja. Jesteśmy na sali intensywnej terapii, gdzie leży pogrążony w comie Tezeusz, pośrodku stoi wielki stół bankietowy. Jakiś czas później będą się po nim tarzać bohaterowie. Sterylny świat tylko nas oszukuje. To, co robimy ze sobą i z drugimi w imię miłości, jest brudne i brzydkie. Kleczewska patrzy na świat oczami Fedry. Nie rozdziela jawy od snu, pragnień od rzeczywistości. Fedra - wstrząsająco, niemal ekshibicjoni-stycznie grana przez Danutę Stenkę - lepi chorą miłość do pasierba zarówno ze śliny młodości Hipolita, jak i z trupiego zapachu ciała męża Tezeusza. Jest najradykalniejszą z bohaterek Kleczewskiej. Udowadnia, że upokorzenia kobiety nie przychodzą z zewnątrz. I nie gnieżdżą się w głowie, tylko w trzewiach. Kleczewska wystawia nie tyle tekst, ile mit z fragmentów opowieści Seneki, Eurypidesa, Tsanadiego, Sary Kane i Enquista składa wielowariantowe sytuacje. Ciągle zmienia styl, rytm fraz, język bohaterów. Świadomie ujawnia szwy psychologii, jakby każda postać została sklejona z kawałków innych ludzi. Dlatego Hipolit Michała Czerneckiego daje kilka różnych odpowiedzi uwodzącej go Fedrze: nie chcę cię, bo kocham inną; jestem cynikiem; pogardzam tobą; moje ciało to dla mnie zagadka.
Panope Kamili Baar (aktorskie objawienie przedstawienia!) jest jak śmiertelnie przerażony kurczaczek zmuszony do zmysłowego tańca. Paweł Tołwiński (Teramenes) wspaniale mówi dwie relacje o śmierci Hipolita, mitologiczną i współczesną. Jan Englert zmienia swojego Tezeusza z samca alfa w cierpiącego Hioba. Łazi po pokrywających scenę w finale wieńcach, jakby chodził po trupie poćwiartowanego syna. Ale dostanie szansę na drugie życie. Fedra już nie.
