Przyjaźń czy nienawiść
"Cyjanek o piątej" w reż. Doroty Ignatjew w Teatrze Polskim w Warszawie. Pisze Agnieszka Michalak w Dzienniku.
Uwaga, dobry debiut! "Cyjanek o piątej" Pavla Kohouta w warszawskim Teatrze Polskim przygotowany przez Dorotę Ignatjew to przykład, jak bez patosu mówić o stosunkach polsko-żydowskich.
Kohout w latach 50. był bezkrytycznym pupilkiem partii. Kilka lat później stanął po drugiej stronie. Skazany na śmierć osiadł w Austrii.
"Cyjanek o piątej" to jedna z tych sztuk, którymi próbuje rozliczyć się z upiorami przeszłości, opowiadając pozornie prostą historię dwóch kobiet. Ignatjew przeniosła ją z końca ubiegłego wieku do marca 1968 roku. Zmieniła wiek bohaterek, resztę pozostawiając jak była. Wiernie odczytała dramat, nie próbując doszukiwać się ukrytych treści. Gabinet Polki Zofii Lass (Ewa Gołębiowska-Makomaska), która jest autorką powieści "Mur między nami" o losach Żydówki z warszawskiego getta. Bohaterka przed wybuchem powstania przerzuciła córeczkę na aryjską stronę i wkrótce potem zginęła. Po dziecku przepadł ślad.
Książka okazała się światowym bestsellerem, a Zofii przyniosła sławę. Tymczasem z Kanady przyjeżdża do pisarki niejaka Irena (Małgorzata Sadowska), rzekomo zafascynowana jej twórczością. Ignatjew pyta, co jest literacką fikcją, a co prawdą? Zderza ze sobą dwie kobiety. Obie samotne i nieszczęśliwe. Stopniowo buduje napięcie, wprowadzając widza w ich historie, które właśnie się skrzyżowały. Umiejętnie odsłania kolejne elementy układanki. Spokojna rozmowa przeradza się w ostrą wymianę zdań. Zofia zaczyna wszystko rozumieć. A nieśmiała Irena staje się pewną siebie kobietą, która znalazła się w gabinecie w wyraźnie wyznaczonym celu - by odebrać to, co się jej należy. Poznać całą prawdę. Ignatjew kreśli cienkie linie między przyjaźnią a nienawiścią. Wkłada bohaterki w labirynt, z którego same muszą się wydostać. Tu i teraz, na oczach widzów. Tu i teraz rozgrywa się autentyczny dramat Zofii i Ireny, kobiet, które noszą ciężar wojny i śmierci bliskich. Ze sceny bije szczerość - oto siła tego przedstawienia Brawo!
