Artykuły

W tym roku kalwaryjskie misteria według współczesnego scenariusza odbywają się już po raz 60., ale ich tradycja sięga czterech stuleci. Kulminacja misteriów przypada w drugiej połowie Wielkiego Tygodnia. Ojcowie bernardyni, opiekunowie kalwaryjskiego sanktuarium, spodziewają się, że jak co roku w głównych, wielkopiątkowych uroczystościach weźmie udział ponad 100 tysięcy pielgrzymów.

Wielkotygodniowe Misterium Męki Pańskiej rozpoczyna się zawsze w Niedzielę Palmową Wjazdem Chrystusa na osiołku do Jerozolimy [na zdjęciu]. Przed bazyliką, która symbolizuje Świątynię Jerozolimską odbywa się scena Wyrzucenia przekupniów.

Po dwudniowej przerwie, w Wielką Środę o zmierzchu (o godz. 20.00), na scenie od strony góry Ukrzyżowania ma miejsce przedstawienie, o typowo teatralnym charakterze. Program tej części misterium jest bardzo bogaty i podzielony na pięć części. Całość rozpoczyna się prologiem. Po nim na podium wchodzą pielgrzymi jerozolimscy, w których wcielają się alumni kalwaryjskiego seminarium duchownego. Wykonują oni czterogłosowy utwór - Psalm 147 "Jerozolimo chwal Pana nad Pany...". Śpiew jest niezwykle podniosły i głęboko modlitewny.

Następnie przedstawiane są sceny, które poprzedzały Mękę Pańską: "Uczta u Szymona", "Zdrada Judasza" i "Posiedzenie Sanhedrynu", na którym zapada decyzja o śmierci Jezusa.

W Wielki Czwartek we wczesnych godzinach porannych na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy, podczas uroczystego obrzędu poświęcana jest tzw. "Wieczerza Pańska" - opłatki podobne do tych, którymi dzielimy się podczas Wigilii. Pielgrzymi z wielką czcią zabierają je do swoich domów i przekazują swoim bliskim.

W Wielki Czwartek rozpoczyna się też zasadniczy dramat Męki Pańskiej. Wcześniej jednak ok. godz. 13,30 ma miejsce tzw. "Mandatum", czyli obrzęd umywania nóg apostołom. Najpierw czytany jest odpowiedni fragment Ewangelii. Wśród śpiewów chóru braci kleryków o nowym przykazaniu miłości celebrans, którym jest zawsze przełożony klasztoru i kustosz sanktuarium, umywa nogi dwunastu mężczyznom. Są nimi apostołowie z dramatu Męki Pańskiej. Po ceremonii umycia nóg kustosz głosi do zgromadzonych pielgrzymów kazanie.

Po pierwszej, liturgicznej części misterium, rozpoczyna się zasadnicze przedstawienie Męki Pańskiej. Przełożony klasztoru odchodzi, a na jego miejsce przychodzi "Chrystus". Odtwarzana jest scena Ostatniej Wieczerzy, a następnie pochód pasyjny rusza na Dróżki kalwaryjskie, gdzie pielgrzymi uczestniczą w kolejnych etapach Męki Pańskiej znanych z Ewangelii: pożegnanie z Apostołami, pożegnanie z Matką, modlitwa w Ogrodzie oliwnym, zdrada Judasza i pojmanie, przejście przez rzekę Cedron, wejście przez Bramę Wschodnią do Jerozolimy, sąd wieczorny u Annasza i Kajfasza, zaparcie się św. Piotra.

Około godziny 17.30 kończy się procesja pasyjna. W Wieczerniku na Dróżkach odprawiana jest uroczysta msza św. na pamiątkę ustanowienia Najświętszego Sakramentu i rozpoczyna się całonocna adoracja Najświętszego Sakramentu w "Piwnicy" Pałacu Kajfasza. Tam dalszy ciąg misterium pasyjnego reprezentuje figura Chrystusa przywiązanego do słupa, a pielgrzymowanie wiernych uświęca On sam swoją sakramentalną Obecnością.

O godz. 19.30 na placu Rajskim przed bazyliką sprawowana jest uroczysta Msza św. Wieczerzy Pańskiej pod przewodnictwem prowincjała bernardynów, a po niej, w bazylice, rozpoczyna się całonocna adoracja Najświętszego Sakramentu w "ciemnicy".

W Wielki Piątek od wczesnych godzin rannych (godz. 6.00), pielgrzymi gromadzą się przy Pałacu Kajfasza, by uczestniczyć w porannym posiedzeniu Sanhedrynu. Następnie rusza procesja pasyjna do Piłata i Heroda. Po ponownym przybyciu do pałacu Piłata pielgrzymi uczestniczą w scenie skazania Pana Jezusa na śmierć, a następnie wsłuchują się w słowa Metropolity Krakowskiego.

Dalsze wydarzenia rozgrywają się w ramach tradycyjnej Drogi Krzyżowej.

W południe, gdy pochód z Chrystusem dociera do kościoła Ukrzyżowania, rozpoczyna się liturgia wielkopiątkowa, pod przewodnictwem ks. bp Jana Szkodonia z Krakowa. Po liturgii przenosi się Najświętszy Sakrament do kościoła Grobu Pańskiego, gdzie rozpoczyna się trwająca do Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego nieustanna adoracja.

Kalwaryjskie Misterium Pasyjne, biorące swój początek w 1. poł. XVII w., po zreformowaniu ich po II wojnie światowej gromadzi w sanktuarium dziesiątki tysięcy pielgrzymów i turystów z kraju i z zagranicy. Misterium w Kalwarii jest odtwarzane każdego roku, w poszczególne dni Wielkiego Tygodnia. Odbywa się w plenerze na Dróżkach Kalwaryjskich na przestrzeni ok. 6 kilometrów. Ważniejsze role w misterium odtwarzają alumni bernardyńskiego seminarium, pozostałe - jak dawniej - przewodnicy grup pielgrzymkowych oraz pielgrzymi z różnych regionów Polski.