Polak ogląda w lustrze swoje czarne podniebienie
"Był sobie Polak Polak Polak i Diabeł" w reż. Moniki Strzępki w Teatrze im. Szaniawskiego w Wałbrzychu. Pisze Tomasz Wysocki w Gazecie Wyborczej - Wrocław.
Widzowie od dawna domagali się od dyrektora teatru w Wałbrzychu lekkiej komedii lub farsy. Piotr Kruszczyński uległ prośbom, ale zamiast kolejnej wersji "Mayday" zaproponował sztukę Pawła Demirskiego w reżyserii Moniki Strzępki.
Trafił w dziesiątkę. "Był sobie Polak Polak Polak i diabeł" nie tylko jest niebywale zabawne, ale i daje do myślenia.
Z plastikowych worków wydobywaj ą się bohaterowie, typy historyczne z cechami współczesnych postaci. Gwiazdka dla kariery pójdzie w tango z każdym, Biskup marzy o męskich pośladkach, prymitywny Dresiarz ma respekt tylko wobec siły, Turysta w hitlerowskim hełmie myśli o Polakach jak o niższej rasie, Generał w ciemnych okularach z sentymentem wspomina PRL. To postaci karykaturalnie przerysowane, rodem z kabaretu albo szopki politycznej.
Upiory biorą na warsztat narodowe cechy Polaków, te najgorsze: prymitywne chamstwo, wulgarność, zachłanność, historyczne zakłamanie, pustą martyrologię, zleżałe świętości. "A do czego mi ta cała kultura, ta cała wasza religia, ta cała wasza historia, narodowa tożsamość. Czyja się w nią, k... ubiorę, czyja nią, k... zapłacę za cokolwiek" - woła przejmująco Gwiazdka. Oglądamy to nie w odległej perspektywie wydumanych bohaterów. Upiory mają wszystkie najgorsze cechy Polaków z krwi i kości. Budzą się w nas przy okazji kolejnej wypitej flaszki.
Aktorzy w komplecie zagrali swoje postaci z brawurąi doskonałym wyczuciem konwencji. Doskonale trzymają tempo wydarzeń, w wulgarności zahaczają o granice dobrego smaku. Poza tym wychodzą poza teatralną umowność. Kiedy Gwiazdka chwali się, że za spektakl dostaje trzy stówki brutto, od razu pada oskarżenie, że tak dużo, bo sypia z dyrektorem. Dresiarz potrafi wykłócać się z Inspicjentką, że niektóre fragmenty roli burzą jego postać.
Paweł Demirski i Monika Strzępka przygotowali narodową psychodramę. Zabawne, ale i ostre jak brzytwa bezkompromisowe oskarżenie współbraci Polaków, którzy w końcu powinni dostrzec w lustrzanym odbiciu cień diabła za plecami.
