Artykuły

Nie przypominam sobie tak udanego Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych jak tegoroczny, a do Gdyni - wcześniej do Gdańska - jeżdżę blisko trzydzieści lat. Pośród laureatów znaleźli się - zresztą jak co roku - artyści krakowscy- pisze Jerzy Armata w Gazecie Wyborczej - Kraków.

W programie konkursowym - co niezwykle rzadkie - dominowały filmy dobre i bardzo dobre, przyznano wiele nagród oraz wyróżnień, a i tak dla wszystkich ich nie starczyło, choćby dla "Wina truskawkowego" Dariusza Jabłońskiego, efektownej ekranizacji "Opowieści galicyjskich" Andrzeja Stasiuka czy pełnych wizualnej poezji, przejmujących "Szklanych ust" Lecha Majewskiego.

Pośród laureatów znaleźli się - zresztą jak co roku - artyści krakowscy. Nagroda za scenariusz przypadła Jerzemu Stuhrowi. Wręczył ją autorowi "Korowodu" Stefan Chwin, autor bestsellerowego "Hanemanna".

Nowy film Jerzego Stuhra stawia niezwykle ważne pytania natury moralnej istotne dla każdego pokolenia, dotyczące kłamstwa, obłudy, oszustwa w naszym życiu i ich dotkliwych konsekwencji. - To opowieść o człowieku, który kiedyś postąpił podle, dał fałszywe świadectwo. Jeśli ktoś idzie z esbecją za pan brat, żeby odbić koledze dziewczynę, bo się w niej tak bardzo zakochał, to mamy do czynienia z nieco inną od powszechnie spotykanej motywacją. Nie dla pieniędzy, nie ze strachu, nie dla paszportu, a - można rzec - z uczucia. Kolega koledze podłożył fałszywkę, że jest ubekiem. I złamał mu życie na całe życie - mówi reżyser. - To opowieść o ludziach młodych i ich rodzicach, opowieść o teraźniejszości, na którą duży wpływ mają jednak wydarzenia z przeszłości.

Moralny niepokój ciągle w Stuhrze drzemie, jak kiedyś w filmach Agnieszki Holland ("Aktorzy prowincjonalni"), Feliksa Falka ("Wodzirej", "Szansa"), Krzysztofa Kieślowskiego ("Spokój", "Amator"), w których grał często pierwsze skrzypce. W tamtych opowieściach nie interesowała go tylko prawda o otaczającej rzeczywistości, a przede wszystkim wnikliwa penetracja wnętrza bohaterów, w których się wcielał. W swoich realizacjach ("Spis cudzołożnic", "Historie miłosne", "Tydzień z życia mężczyzny", "Pogoda na jutro") kontynuuje tamtą drogę, kładąc jeszcze większy nacisk nie na to, co obok, a to, co w człowieku w środku. Nie lustracja, teczki, agenci są ważni w "Korowodzie", a człowiek, który drugiemu człowiekowi zgotował taki, a nie inny los.

Swoje filmy osadza Stuhr w naszej, konkretnej rzeczywistości, ale nie ona jest najbardziej istotna. Najważniejsze są dylematy moralne, podobne w każdej rzeczywistości. Zdrada, nielojalność, rzucanie na kogoś fałszywego świadectwa. Jego opowieści, które są przecież stąd, dzięki uniwersalności mogą być rozpoznawalne - i ze zrozumieniem odbierane - nie tylko u nas.

Tytuł nowego filmu zaczerpnął Stuhr z głośnej sztuki Artura Schnitzlera wyreżyserowanej przed kilku laty przez Mieczysława Grąbkę w Starym Teatrze, w której zagrał rolę poety. Ten tytuł określa niejako budowę dramaturgiczną realizowanego filmu, w którym jedna opowieść implikuje następną.

Krakowski aktor i reżyser wcielił się w swoim filmie w epizodyczną rolę rektora krakowskiej szkoły teatralnej, którą w rzeczywistości pełni od lat. Następne laury na gdyńskiej imprezie spadły już na jego zdolne uczennice. Sonia Bohosiewicz, cieszynianka, absolwentka krakowskiej PWST, aktorka Starego Teatru i Teatru Słowackiego, otrzymała nagrodę za najlepszą rolę żeńską w filmie Łukasza Palkowskiego "Rezerwat", gdzie niezwykle efektownie zagrała rodowitą warszawiankę, mieszkankę starej kamienicy na Pradze, a Joanna Kulig, niedawna studentka krakowskiej uczelni - nagrodę za aktorski debiut w filmie "Środa czwartek rano" Grzegorza Packa.

Warto zwrócić uwagę na to, że w nowych polskich filmach pojawiło się wiele nieogranych, interesujących twarzy - Karolina Gorczyca i Katarzyna Maciąg w "Korowodzie", Rafał Fudalej w "Nadziei" Stanisława Muchy, Marcin Tyrol i Mirosława Żak w "Benku" Roberta Glińskiego. Okazuje się, że wszyscy oni to studenci lub absolwenci kierowanej przez Jerzego Stuhra krakowskiej PWST.