Artykuły

Zaledwie dwa miesiące temu, pod koniec października ubiegłego roku, spotkałem Danusię Mancewicz na pogrzebie naszej koleżanki Uli Hałacińskiej. Przyszliśmy ją pożegnać. Była bliska naszemu sercu. Długo potem po ceremonii rozmawiałem z Danusią. Była w dobrej formie. Nic nie wskazywało na to, że nas opuści. I oto nagle telefon z Instytutu Teatralnego z wiadomością, że Danusia Mancewicz nie żyje. Spędziłem z Nią wiele lat w teatrze. Najpierw w Teatrze Nowej Warszawy, a potem w Teatrze Klasycznym (obecnie Studio). Odżyły wspomnienia.

Drobna, delikatna blondynka, o ładnej buzi i dużym uroku osobistym. Utalentowana aktorka i sympatyczna koleżanka. Pojawiła się w Teatrze Nowej Warszawy (obecnie Teatr Rozmaitości) w latach 50. ubiegłego stulecia. Urodziła się w Bydgoszczy. Jej ojciec byl lekarzem stomatologiem W Jej rodzinie słowo "patriotyzm" miało szczególne znaczenie.W roku 1935 cała rodzina przeniosła się do Warszawy i zamieszkała na Żoliborzu. Tu Danusia uczęszczała do gimnazjum i tu zdawała maturę. Na Żoliborzu działała w różnych organizacjach młodzieżowych. W kółku recytatorskim zetknęła się z tak wybitnymi artystami jak Zofia Małynicz i Henryk Ładosz, którzy wywarli na Niej ogromne wrażenie. To od nich uczyła się pięknej mowy ojczystej. Działała w harcerstwie. W czasie okupacji niemieckiej jako 17-latka działała w konspiracji. Roznosiła bibułę, a potem jako łączniczka i sanitariuszka AK walczyła bohatersko w Powstaniu Warszawskim, zapisując piękną kartę w swoim życiorysie. W roku 1948 ukończyła Państwową Wyższą Szkolę Teatralną w Łodzi. Na scenie Teatru Wojska Polskiego debiutowała w roku 1947. Jeszcze jako studentka tej uczelni zagrała Pasierbicę w sztuce Samuela Marszaka "Dwanaście miesięcy". Z teatrem tym, już jako profesjonalistka związana była do roku 1949. Jej role w tym okresie to między innymi Disperanda w głośnej sztuce Jana Drdy "Igraszki z diabłem" w reż. i inscenizacji Leona Schillera. Potem była Elzą w "Rozbitym dzbanie" Kleista i Anią w "Bankiecie" Kazimierza Korcellego. Słyszałem od Janka Żardeckiego, Jej kolegi z roku, że po egzaminie dyplomowym kierownictwo Polskiego Radia złożyło jej propozycję związania się z tą instytucją. Chciano ją mieć u siebie na stałe, ale Danusia wybrała teatr, który bardziej ją fascynował. Od radia się jednak nie uwolniła. Współpracowała z nim latami, odnosząc sukcesy. Jej ciepły, pięknie brzmiący głos i znakomita dykcja zachwycały słuchaczy.

W roku 1949 w Łodzi dołączyła do grupy młodych, utalentowanych aktorów - Kazimierza Dejmka, Barbary Rachwalskiej i Janusza Warmińskiego, którzy jako pionierzy Teatru Nowego, stosując metodę wielkiego reformatora teatru rosyjskiego Konstantina Stanisławskiego, pragnęli stworzyć teatr socjalistyczny dla mas. Z Teatrem Nowym związana była do roku 1951. Zagrała Bożkę w pierwszej socrealistycznej sztuce czeskiej "Brygada szlifierza Karhana", Ankę w "Makar Dubrawa" Korniej-czuka, Halinę Nowak w sztuce Janusza Warmińskiego "Zwycięstwo" w jego reżyserii i Wierę w "Poemacie pedagogicznym" Makarenki. Taki byl wtedy repertuar. Miał służyć ludowi.

Kiedy minął pierwszy szał zwany socrealizmem i Teatr Nowy zmienił profil, Danusia była już w Warszawie w Teatrze Syrena u dyrektora Czesława Szpakowicza. Nie zagrzała tam miejsca. Interesował ją inny rodzaj teatru. Kiedy w roku 1955 Teatr Nowej Warszawy (dziś Rozmaitości) przy ul. Marszałkowskiej pod dyrekcją Stanisława Bugajskiego otrzymał drugą scenę w Pałacu Kultury, Danusia była już w naszym zespole. Na początek, na Marszałkowskiej zagrała w cieszącej się ogromnym powodzeniem nie najgorszej sztuce radzieckiej "Studencka miłość" w reż. Stanisława Bugajskiego, a na otwarcie nowego teatru w Pałacu Kultury, w dniu 22 lipca 1955 roku, jedną z dworek królowej w "Far-furce królowej Bony". Danusia szybko przyjęła się w zespole. Kolejne jej role to królewna Elza w "Dzikich łabędziach" w reżyserii Tadeusza Cyglera i Jeanette w sztuce Zdzisława Skowrońskiego "Ostatnia noc" w reżyserii Stanisława Bugajskiego. W roli Ewerysta Galois w tej sztuce debiutował na scenie w roku 1956 Zbigniew Zapasiewicz. W roku następnym zagrała Biankę w "Poskromieniu złośnicy" Szekspira w reżyserii Zbigniewa Sawana. W nowym sezonie 1957-58, już za dyrekcji Emila Chaberskiego, była Rusałką w "Bolesławie Śmiałym" Stanisława Wyspiańskiego w inscenizacji i reżyserii Emila Chaberskiego. Potem jeszcze Nastusią w "Złotych rękach" Wandy Żółkiewskiej, w sztuce o Wicie Stwoszu. Grała również w teatrach Olsztyna, Elbląga, Bielska-Białej i w Legnicy. Role pozawarszawskie to Pola w "Wassie Żeleznowej" Maksima Gorkiego, Panna Aniela w "Damach i huzarach" Aleksandra Fredry i Pani Soerensen w "Niemcach" Leona Kruczkowskiego. W Teatrze Polskim w Warszawie za dyrekcji Kazimierza Dejmka w latach 1982-1990 pracowała z aktorami nad emisją głosu i sprawowała pieczę nad słowem, mając w tej dziedzinie ogromne doświadczenie jako mistrzyni. Kilka razy spotkałem się z Danusią na scenie, ale najczęściej i najdłużej spotykaliśmy się w Polskim Radiu na Myśliwieckiej, nagrywając audycje dla dzieci i młodzieży u Maryny Żabczyńskiej, cudownej aktorki i wspaniałej koleżanki oraz u pań Klimy Krymkowej, Heleny Wiśniewskiej i pana Broniatowskiego. Chłopcy to Mietek Gajda, Zdzisio Słowiński ija, a dziewczyny, które wyspecjalizowały się w rolach chłopców i robiły nam konkurencję, to Danusia Mancewicz, Marysia Janecka, Kuma Kurylukówna, Ludka Łączyńska i Krysia Miecikówna. Danusia użyczała głosu w wielu bajkach m.in. w "Bolku i Lolku" i "Jacku i Agatce". Z Marysią Janecką dubbingowały film "O dwóch takich, co ukradli księżyc", użyczając głosu braciom Kaczyńskim. Wystąpiła również w kilku filmach. Ostatnią jej rolą okazała się Babcia Bogusia w 550. odcinku serialu telewizyjnego "M jak miłość". Kiedy go emitowano, Danusia już nie żyła. Żegnaj, Danusiu, droga moja. Nie martw się już o nic.