Warszawa. Szymon Szurmiej świętuje 85. urodziny
Z okazji przypadających w tym roku 85. urodzin aktora, reżysera oraz dyrektora stołecznego Teatru Żydowskiego - Szymona Szurmieja - w Warszawie zaplanowano w poniedziałek jubileusz artysty.
Na deskach Teatru Żydowskiego odbędzie się wieczorem koncert "Pół żartem, pół serio czyli Piernikalia". Swój udział w nim zapowiedział m.in. minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski.
Szymon Szurmiej urodził się 18 czerwca w 1923 roku w Łucku na Wołyniu. Po wybuchu II wojny został wysłany do obozu pracy na Kołymie, a potem przesiedlony do Kazachstanu. Do Polski wrócił w 1946 roku i zamieszkał na Dolnym Śląsku.
Pracował jako reżyser i aktor w teatrach Polskim i Powszechnym we Wrocławiu oraz Teatrze Ziemi Opolskiej. W 1969 roku przeniósł się do Warszawy i rok później objął dyrekcję Teatru Żydowskiego. Funkcję dyrektora artystycznego i naczelnego teatru sprawuje do dziś.
Szurmiej wielokrotnie podkreślał w wywiadach prasowych, że kultura żydowska była i jest częścią kultury polskiej. "Ona jest i była obecna, bo ona na tej ziemi powstała. Mieszkaliśmy zawsze razem. Tu powstał język, cała literatura, urodzili się wielcy dramaturdzy. Z tego pnia wyrośli polscy poeci, jak Tuwim, Brzechwa czy Słonimski. Jest to nie do rozdzielenia" - uważa Szurmiej.
W dorobku reżyserskim Szymona Szurmieja jest prawie cały repertuar klasyki żydowskiej, m.in. inscenizacje utworów Szymona Anskiego, Icchaka Lejba Pereca, Szolem Alejchema, Abrahama Goldfadena oraz własne adaptacje literackiej i teatralnej spuścizny żydowskiej.
Zagrał w filmach polskich i zagranicznych, m.in. we "Wniebowstąpieniu" (1968, reż. Jan Rybkowski), "Austerii" (1982, reż. Jerzy Kawalerowicz), "Mrzonce" (1985, reż. Janusz Majewski).
Występował też jako aktor na scenie Teatru Żydowskiego, m.in. jako Mendel Krzyk w "Zmierzchu" wg Izaaka Babla, Meszułach w "Dybuku" Szymona Anskiego, Menachem Mendł w "Tewje mleczarzu" Szolema Alejchema, Willy Loman w "Śmierci komiwojażera" Arthura Millera czy doktor Korczak w "Planecie Ro" Ryszarda Marka Grońskiego.
Szurmiej działa aktywnie w organizacjach żydowskich. Po 1968 roku został przewodniczącym Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, obecnie pełni funkcję prezesa honorowego. Pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Koordynacyjnej Organizacji Żydowskich RP, członka Prezydium Światowego Komitetu Kultury Żydowskiej. Był też członkiem Narodowej Rady Kultury (1986-1987).
Szurmiej jest honorowym obywatelem miasta Warszawy od lipca 2004 roku.
Jako artysta i działacz społeczny Szurmiej został odznaczony licznymi odznaczeniami państwowymi m.in. w 1993 roku Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, nadanym przez prezydenta Lecha Wałęsę oraz w roku 2003 (na 80-lecie urodzin) Wielkim Krzyżem Odrodzenia Polski, nadanym przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. W 2005 roku Szurmiej otrzymał złoty medal Gloria Artis, przyznawany przez ministra kultury.
W 2007 roku ukazała się książka "Szymon Szurmiej", będąca biografią aktora przedstawioną w formie wywiadu przeprowadzonego przez dziennikarkę Krystynę Gucewicz.
