Nie tylko dla najmłodszych
"O Rybaku i Złotej Rybce" w reż. Czesława Sieńki w Teatrze Kubuś w Kielcach. Recenzja Ryszard Koziej z Radia Kielce.
W minioną sobotę i niedzielę kielczanie mieli okazję obejrzeć pierwszą premierę teatralną w nowym sezonie artystycznym. Teatr Lalki i Aktora "Kubuś" wystawił baśń "O Rybaku i Złotej Rybce" według Aleksandra Puszkina w adaptacji i reżyserii Czesława Sieńki.
Zapowiadając nowy sezon artystyczny, dyrektor Teatru Lalki i Aktora "Kubuś" w Kielcach Irena Dragan kolejny raz powtórzyła, że na tej scenie widzowie będą poznawać literaturę. Pierwsza premiera nowego sezonu jest tego przykładem i dowodem. Po wakacjach wracamy do literatury i niekoniecznie tej, która jest z góry szufladkowana jako rzecz dla najmłodszych. Czy baśnie, legendy, podania opowiadane były dawniej tylko dzieciom? Czy romantycy sięgali do ludowych przekazów myśląc o dziecięcym czytelniku? Oczywiście nie. Ludowe bajki i baśnie, opowiadane w zimowe wieczory nie służyły usypianiu dzieci, były syntezą ludowej mądrości o człowieku i jego namiętnościach o istocie życia między dobrem i złem, o ciągłym podejmowaniu ryzykownych decyzji. Mówię o tym, bo siedząc wygodnie w teatralnym fotelu chłonąłem baśń, przecież tak dobrze mi znaną z dzieciństwa, na nowo odnajdując w scenicznym przekazie własne dorosłe rozterki i decyzje. Pewno byłem o wiele bardziej wdzięcznym widzem, niż liczne na premierze dzieci, które rzecz jasna nie roztrząsały etycznych dylematów, nie rozpoznawały symbolicznych znaków pięknie wkomponowanych w grę aktorów i lalek-rzeźb oraz w samą scenografię. Dzieci chłonęły obraz, uważni dorośli widzowie o wiele więcej.
Baśń pewno znamy wszyscy, prosty rybak ze swą żoną - uosobieniem wszelkich złych cech- żyją samotnie i bardzo biednie. Rybak jest wyrazicielem postawy znanej wszystkim kulturom i religiom, to taki biedaczyna boży, prostaczek, szczęśliwy, gdyż jego duszy nie truje chęć posiadania. Cieszy go świat, czuje się jego organiczną częścią, nie musi nic posiadać. Jest naturalnie dobry. W spektaklu tak właśnie zagrał tę postać Zdzisław Reczyński w podartym płaszczu jak w habicie świętego Franciszka z Asyżu. Zaprzeczeniem tej postaci jest Baba równie przekonująco zagrana przez Małgorzatę Sielską. Aktorzy widoczni na scenie operują lalkami Mikołaja Maleszy stylizowanym na ludowe rzeźby. To swoiste dzieła sztuki - pełne ekspresji, mimo że niemal nieruchome. Lalka Rybaka nie zmienia się, wraz z aktorem tworzy postać jednorodną, jak dusza granej postaci. Lalka Baby olbrzymieje, staje się większa od aktorki, olbrzymieje monstrualnie - znów jak dusza, czy bezduszność granej postaci. Złota Rybka spełnia życzenia Rybaka, choć nie są to jego życzenia. I znamy finał baśni - niepohamowana żądza bogacenia i władzy kończy się katastrofą - w spektaklu, w stroboskopowym świetle czas cofa się do punktu wyjścia - postaci baśni jak w przyśpieszonym filmie tańczą w korowodzie przywracającym naturalną kolej rzeczy i naturalny stan. Dzieje się tak, bo nad sceną świeci ikona Chrystusa - jedynego władcy ludzkich losów i jedynej gwarancji porządku dobra i zła.
Reżyser bardzo wiernie odtworzył na kieleckiej scenie fascynację ludowymi baśniami romantyków. Oprócz głębokiej symboliki mamy też komiczne interludium - swoisty popis gry bez słów Wędrownego Grajka - rola i lalki jakby stworzone dla aktora Andrzeja Kuby Sielskiego.
Premiera baśni "O Rybaku i Złotej Rybce" bardzo udanie zainaugurowała nowy sezon artystyczny Teatru Lalki i Aktora Kubuś w Kielcach. Jeżeli kolejne premiery będą równie dobre, czeka nas niezwykle bogaty sezon kieleckiej sceny lalkowej. Najważniejsze jednak jest to, że z niedzielnego przedpołudnia spędzonego razem z dziećmi w Kubusiu skorzystają nie tylko najmłodsi. To przede wszystkim sztuka dla nas - dorosłych. Bardzo gorąco polecam.
(Emisja w programie "W kręgu wartości" - poniedziałek 8.09.2008 r.)
