Artykuły

Wrocławski Teatr Współczesny i izraelski Teatr Habima przygotowują ciekawy projekt teatralny. To pierwsza polsko-izraelska koprodukcja teatrów instytucjonalnych.

Projekt jest jednym z najważniejszych wydarzeń artystycznych Roku Polskiego w Izraelu 2008/2009 przygotowanego przez Instytut Adama Mickiewicza. Opiekę artystyczną nad projektem sprawują Krystyna Meissner, dyrektor Wrocławskiego Teatru Współczesnego i Ilan Ronen, dyrektor artystyczny Teatru Habima w Tel Awiwie. Realizację współfinanasują Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Pomysł realizują Polak i Żydówka, dwoje trzydziestoletnich reżyserów. Ich groteskowa, czasami bolesna wizja to próba zrekonstruowania wypartej, wspólnej dla obu narodów, przeszłości. Próba zmierzenia się z tym wszystkim, czego o sobie nie wiemy i o czym boimy się rozmawiać. Mimo, że każde z przedstawień stanowi odrębną całość, łączą je wspólne wątki. Zostaną pokazane razem podczas polskiej i izraelskiej prapremiery.

Yael Ronen w Bat Yam, wspólnie z polskimi aktorami, opowiada historię trzypokoleniowej żydowskiej rodziny, która wyrusza do Tykocina w pozornie tradycyjną podróż do korzeni. Rodzina będzie musiała się zmierzyć z nowo odkrytymi faktami, polską rzeczywistością i swoimi wyobrażeniami na temat Polaków.

Michał Zadara w Tykocinie, wraz z aktorami izraelskimi, także pyta o tożsamość i nie zawsze wygodną przeszłość. Dwóch dziennikarzy i młoda doktoranka spróbują odkryć czy Starsza Pani, która ma zostać wyróżniona medalem "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata" naprawdę była bohaterką.

- Wyjątkowość tego projektu polega na dopuszczeniu pokolenia trzydziestolatków z Polski i Izraela do zabrania głosu w tej, tak ważnej dla nas sprawie - mówi dyrektor Teatru Współczesnego Krystyna Meissner. - Dla rozwiązania tego konfliktu opartego na miłości i nienawiści ważne jest poddanie tych emocji chłodnemu osądowi naszych wnuków. Cieszy mnie ich odwaga samodzielnego spojrzenia na nasze skomplikowane stosunki, wydobycie z nich i grozy, i groteski. To jest czułe i jednocześnie pełne krytycznego stosunku spojrzenie wstecz. Na głęboko w nas zapadłe i być może nie do rozplątania poczucie winy, krzywdy i wzajemnej odpowiedzialności za to co się stało. Cieszy mnie, że zaczynamy o tym sensownie rozmawiać, głosami następnego pokolenia.

Prapremiera polska odbędzie się 20 listopada na Dużej Scenie Wrocławskiego Teatru Współczesnego, a prapremiera izraelska 14 grudnia w Teatrze Habima na scenie Arison Theatre w Tel Awiwie.

***

Yael Ronen - (ur.1976 r.) w Jerozolimie. Ukończyła dwuletnią służbę wojskową jako korespondentka kulturalna, następnie studiowała aktorstwo i pisanie scenariuszy w Studio HB w Nowym Jorku oraz w Hakibbutzim College of Education ukończyła trzyletnie studia reżyserskie. Napisała i zinscenizowała "Picasso`s Wives" (2002) dla Herzliya Theatre Ensemble, "The Goodlife Guide" (2003) dla Habimah Theatre oraz dla Beersheba Municipal Theatre, "Happy New Year to the Farmers in the North" (2004) dla Tel Aviv Fringe Center oraz "Plonter" (2005) dla Cameri Theater in Tel Aviv z licznymi występami gościnnymi na całym świecie, "Isabella" (2006) dla Beersheba Municipal Theatre oraz "Witchcraft" (2006) dla Itim Theater Ensemble i dla Cameri Theater Tel Aviv. W 2005 Yael Ronen za spektakl "Plonter" została nagrodzona Rozenblom - Preis dla młodych artystów.

Michał Zadara - (ur. 1976 r.) reżyser i scenograf teatralny, absolwent Swarthmore College w Filadelfii i PWST w Krakowie. Studiował także politologię, oceanografię, scenografię i historię teatru. Laureat Paszportu Polityki 2008. W roku 2008 w Warszawie odbył się festiwal Zadara.pl poświęcony jego spektaklom. Pracował w teatrach w Polsce, Niemczech, USA i Izraelu.

***

Bat Yam - (heb. Córka Morza) leży na równinie Szaron nad Morzem Śródziemnym, w zespole miejskim Tel Awiwu. Osada pod nazwą Bayit VaGan (pol. Dom i Ogród) została założona w 1926 roku przez ultraortodoksyjnych Żydów. W 1938 roku zmieniono nazwę na Bat Yam, a 20 lat później nadano jej prawa miejskie. W latach 90. XX wieku miasto przyjęło dużą falę imigrantów z krajów byłego Związku Radzieckiego.

Tykocin - jedno z najbardziej turystycznych miejsc na Podlasiu. Tuż przed II wojną światową połowę mieszkańców miasteczka stanowiła ludność żydowska. Mieściła się tutaj druga co do wielkości (po Krakowie) gmina żydowska w Polsce. Latem 1941 roku liczącą około 1400 osób społeczność wymordowano w lasach koło wsi Łopuchowo.