Artykuły

"T.E.O.R.E.M.A.T." w reż. Grzegorza Jarzyny w TR Warszawa. Ocenia EXKLUSIV.

Grzegorz Jarzyna, wystawiając T.E.O.R.E.M.A.T. w warszawskim TR, zapragnął przeprowadzić studium doświadczenia granicznego czy raczej, jak możemy przeczytać - doświadczenia-granicy. Gdyby przyszło nam opisać w skrócie dzisiejszy stan rzeczy, jak pouczają nas filozofowie, należałoby określić go mianem stanu po orgii. Orgii totalnej, w której zużyto wszelkie modele przedstawienia i antyprzedstawienia, w której przemierzono wszystkie drogi produkcji i wirtualnej nadprodukcji przedmiotów. Znaleźliśmy się zatem w sytuacji braku, który nie może pozostać sobą. Oto zupełnie nowa sytuacja graniczna. Rok powstania filmu Piera Paola Pasoliniego Teorema, który posłużył Jarzynie jako intelektualny model - rok 1968 - cechowała podobna kondycja. Pasolini jednak, w przeciwieństwie do Jarzyny, dostrzegł złożoność i wagę problemu. Obnażył pewną epokę, uważnie się jej przypatrując i rozpoznając w niej sobie przypisane miejsce. Nie można odnieść podobnego wrażenia, oglądając spektakl Jarzyny. Wszak nagością (bo u Jarzyny ostatecznie wszyscy są nadzy) i neurozą (bo u Jarzyny od samego początku wszyscy są neurotyczni) niepodobna zastąpić uważne i cierpliwe badania, które mogłyby nas ostatecznie doprowadzić do doświadczenia-granicy. Nie uważam też, by psychoanalitycznym spazmom, które są udziałem bohaterów, miała cokolwiek pomóc wspaniała estetyka spektaklu (brawa dla Magdaleny Maciejewskiej, autorki scenografii i kostiumów, i Jacqueline Sobiszewski, reżyserki światła!). Piękno nudzi się przecież stosunkowo szybko. Jarzyna jest reżyserem mądrym i powinien wiedzieć - winny to wiedzieć również postaci spektaklu - że lepiej jest umrzeć na skraju niż u kresu i że ostatecznie orgia wyczerpuje wszystkich.