"Zbrodnia..." za karę dla młodzieży
"O winie, karze i zmartwychwstaniu przez miłość" w reż. Stanisława Brejdyganta w Teatrze Małym w Łodzi. Pisze Monika Wasilewska w Gazecie Wyborczej - Łódź.
Nowy spektakl Teatru Małego - "O winie, karze i zmartwychwstaniu przez miłość" wg powieści Fiodora Dostojewskiego - jest taki sam, jak jego tytuł. Za długi.
Rzeczywisty czas trwania spektaklu zamyka się w dwóch godzinach lekcyjnych. Ale odczuwa się go jak sześć. W pewnej chwili zgromadzonej na widowni męskiej młodzieży znudziło się już nawet rzucanie chamskimi odzywkami. Ktoś ostentacyjnie ziewnął, ktoś się ułożył na oparciu krzesła i zaczął drzemać. Można być pewnym, że po takiej zachęcie nikt z własnej woli nie przeczyta 500-stronicowej powieści. Ze spektaklu w Małym wynika, że Dostojewski to straszny nudziarz.
Skromna scenografia i prosta konstrukcja scenariusza koncentrowały uwagę na słowie. Jak w średniowiecznym moralitecie scena została podzielona na strony. W prawej znalazł się dom (cela) mordercy Raskolnikowa z surową drewnianą ławką. W lewej części sceny, ze stolika i dwóch krzeseł zbudowano pomieszczenie do przesłuchań śledczego Porfirego (należałoby raczej powiedzieć Sędziego). Przez środek przeciągnięto podest, na którym kilka razy pojawiała się Maria Gudejko jako anielica Sonia, nucąca poetyckie songi-morały.
Spektakl rozpoczął się całkiem obiecująco skoncentrowanym i przemyślanym wyznaniem Raskolnikowa (Adam Łoniewski). Aktor nie pozwolił się zbić z tropu, mimo że na widowni trwała w najlepsze nawałnica męskich hormonów. Trudno w to uwierzyć, ale stado rozochoconych młodzieńców zaczęło go słuchać. Ten stan udało się jednak utrzymać tylko przez kilkanaście minut. Rozwlekłe tyrady, niekończące się potoki zwierzeń i refleksji zaczęły męczyć nawet wykonawców. Dopracowane pierwsze monologi Raskolnikowa przybrały wkrótce postać bezmyślnie wyrzucanych słów, pompatycznych gestów i egzaltowanych westchnień.
(...)
Inscenizacja Brejdyganta grzeszy jednak przede wszystkim nieprzystosowaniem rytmu i ilości tekstu do możliwości percepcyjnych współczesnej publiczności - wychowanej na dynamicznym, zróżnicowanym przekazie. Słów jest za dużo, więc przestaje się ich słuchać. To, co się sprawdza w książce, nie działa na scenie (może warto się zastanowić, z jakiego powodu Dostojewski napisał powieść, a nie dramat). Spektakl "O winie, karze i zmartwychwstaniu przez miłość" to kolejny dowód na to, że nie wystarczy w teatrze długo mówić - najlepszą nawet literaturą - żeby o czymś sensownie powiedzieć.
Całość w Gazecie Wyborczej Łódź
