Artykuły

"Orgia" w reż. Wiktora Rubina w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Pisze Magda Przychodzeń w portalu MMTrójmiasto.pl.

"Nareszcie ktoś zrobił dobry użytek ze śmierci". - oto pierwsze słowa dramatu "Orgia" Pier Paulo Passoliniego, którego premiera w reżyserii Wiktora Rubina odbyła się 24 kwietnia w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Gra do zatracenia i śmierci będzie towarzyszyła widzom przez cały spektakl.

"Nareszcie ktoś zrobił dobry użytek ze śmierci" - to pierwsze słowa dramatu "Orgia" Pier Paulo Passoliniego, którego inscenizację w reżyserii Wiktora Rubina można oglądać w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Gra do zatracenia i śmierci będzie towarzyszyła widzom przez cały spektakl.

Sztuka balansuje na cienkiej granicy jawy i snu, ukazując ciemne zakamarki ludzkiej natury. Nie ma tu - być może przez część widzów spodziewanej - obsceniczności i kipiącej erotyki, ale za to pełno "słownego wyuzdania", drapieżności i dzikości.

Rubin postarał się wiernie odtworzyć poetykę twórczości Passoliniego, u którego fizyczna miłość to forma wyzwolenia z nękających podświadomie lęków i ograniczeń, czy wewnętrznego rozdarcia.

Akt cielesny staje się sposobem doświadczania wolności. Bo jak pisał Passolini w jednym ze swoich esejów: "wolność - kiedy naprawdę i głęboko przemyślałem to tajemnicze słowo, zrozumiałem, że nie znaczy ono nic innego, tylko wolność wyboru śmierci. Wolność nie może objawić się w żaden inny sposób niż przez mniejsze lub większe męczeństwo".

W sztuce nie ma tematów tabu. Zamknięci w domu Kobieta (Dorota Androsz) i Mężczyzna (Marek Tynda) zaczynają uprawiać sadomasochistyczną grę. Seks i wybujała cielesność obnaża, co tkwi w człowieku najgłębiej. Staje się sposobem dotarcia do własnej odmienności, a także wyzwolenia z ograniczeń. Zrzucenia kulturowo narzuconych ról - matki, córki, ojca, syna, a dotarcie do relacji, u której podstaw jest władza. Chęć zawładnięcia drugą osobą odkrywa kto tu pan, a kto sługa. To niebezpieczna brutalno-poetycka gra, której apogeum stanowi szczyt rozkoszy - dotarcia do śmierci będącej wolnością.

Sztuka jest zagadkową grą między Mężczyzną a Kobietą, ale też między widzem a aktorem. Oglądający za pośrednictwem głównych bohaterów, biorą udział w tej ekstatycznej, szokującej orgii. Dają się wprowadzić w opętany bólem i erotyką świat poprzez drobne gesty, muśnięcia rąk, zdawkowe pocałunki, wcielanie się w chwilowe role.

Aktorzy świetnie wyczuwają nastroje widowni, narzucając rytm emocji, łączą sekwencje chaotycznych i niezwiązanych ze sobą scen. Androsz z sepleniącej skrzywdzonej w dzieciństwie dziewczynki zmienia się w kobietę biernie służącą swojemu panu, aby za moment buntować się i beznamiętnie zabić swoje dzieci i popełnić samobójstwo. Aktorka nie epatuje seksualnością, ona świetnie gra swoją rolę w samej halce i pończochach, symbolu poddania i hipokryzji. Wrzeszczy , beznamiętnie śpiewa kołysanki, zatraca się w bólu i upokorzeniu. Marek Tynda jako mężczyzna sprawdza się jako lubieżny manipulator i samiec sterujący orgią. Aktorzy balansują między przeszłością a teraźniejszością jakby we śnie. Nie ma w spektaklu prostej linii narracyjnej.

Scenografia Kaczmarka jest oszczędna, ascetyczna momentami mocno rozświetlona, współgrająca z emocjami bohaterów i widzów umieszczonych na białych bloczkach. Widzowie wtopieni w tło, stają się elementarnym składnikiem owej scenografii. Obserwatorzy są często zdziwieni, przestraszeni, a czasami rozbawieni podjętą grą.

Dramat w reżyserii Wiktora Rubina przedstawia świat pozbawiony dobra, gdyż " dobro staje się jedynie gorsetem narzuconym mu przez społeczeństwo, kłamstwo religii oraz kulturę. Doskonale udało się pokazać społeczność amoralną i pragnącą zaspokoić swoje popędy: żądze władzy, dominacji, okrucieństwa, seksualnych dewiacji. Wolność jawi się tu jako czynienie zła.

Mimo trudnego tematu, czasami dusznej atmosfery spektakl jest bardzo dynamiczny, zaskakujący i świetnie skomponowany. Zaskakuje relacja na polu aktor - widz. Wyzwólmy się z ograniczeń i dajmy wciągnąć w tę zaskakującą grę!