16 czerwca 1937
Powrót Przełęckiego – prapremiera w Teatrze Narodowym
Warszawa, Teatr Narodowy: prapremiera Powrotu Przełęckiego „sztuki w 3 aktach” Jerzego Zawieyskiego w reżyserii Juliusza Osterwy i scenografii Stanisława Jarockiego.
Dramat Zawieyskiego pomyślany został jako dalszy ciąg sztuki Stefana Żeromskiego Uciekła mi przepióreczka i jej rewizja z perspektywy dokonujących się procesów społecznych, przede wszystkim awansu chłopów odrzucających protekcjonalne traktowanie przez inteligencję. Przełęcki po dziesięciu latach wracał do Porębian, gdzie placówce kierowanej przez Smugonia groziła likwidacja z powodu ograniczenia subwencji. Ale pojawiał się Gabryś, wykształcony syn chłopa z sąsiedniej wsi Rąbień, który pragnął zorganizować Uniwersytet Ludowy Związku Młodzieży Wiejskiej. Dochodziło do konfrontacji Przełęckiego z Gabrysiem również zakochanym w Dorocie Smugoniowej. W zakończeniu Przełęcki wyjeżdżał, a na czele zarządu Porębiańskiego Ośrodka stawał Gabryś. Akt II i III rozgrywał się w izbie szkolnej z Uciekła mi przepióreczka.
Rafał Węgrzyniak
