9 maja 1954
Juliusz i Ethel Leona Kruczkowskiego
Warszawa, Teatr Kameralny: prapremiera Juliusza i Ethel Leona Kruczkowskiego w reżyserii Aleksandra Bardiniego i scenografii Ottona Axera, z Tadeuszem Kondratem i Haliną Mikołajską w rolach Rosenbergów.
Dramat ukazywał amerykański proces Rosenbergów sowieckich agentów, którzy wykradli tajniki budowy bomby atomowej i zostali skazani na śmierć, a wyrok wykonano 19 czerwca 1953. Większość dramatu rozgrywało się w celi śmierci z szarą ścianą, metalowymi drzwiami oraz łóżkiem, stołem i krzesłem. Pierwsza odsłona zaczynała się od instalowania w celi aparatu telefonicznego, który łączył bezpośrednio z prokuratorem generalnym USA. Rosenbergowie byli postawieni przed wyborem: przyznają się do winy i zostaną ułaskawieni albo umrą na fotelu elektrycznym. Pozostawali wierni sprawie komunizmu, więc musieli się pożegnać z dziećmi.
Aleksander Wat wspominał, że na premierze po I akcie pijany Władysław Broniewski krzyczał w foyer: „Tutaj ze szpiegów robi się bohaterów”. W 1955 twórcom przedstawienia przyznano Nagrody Państwowe.
Rafał Węgrzyniak
