Kalendarium

Moskwa, Gosudarstwiennyj Tieatr im. Meyerholda (GOSTiM): prapremiera Mandatu Nikołaja Erdmana w reżyserii Wsiewołoda Meyerholda. Rola Pawła Gulaczkina przyniosła sławę Erastowi Garinowi, w roli Barbary wystąpiła Zinaida Reich.  Miarą sukcesu może być liczba 350 przedstawień (w pierwszym roku – sto) w Moskwie do 1935. W latach dwudziestych sztuka trafiła na sceny wielu innych miast Związku Radzieckiego (Symferopol, Baku, Odessa, Jarosław, Kazań, Rostów nad Donem, Taszkient, Charków i in.), w 1927 miała miejsce premiera w Berlinie. 19-letni autor dostał możliwość wyjazdu w podróż artystyczną do Niemiec i Włoch, a Meyerhold w wywiadzie dla gazety „Wiecziernaja Moskwa” porównał go do Gogola i Suchowo-Kobylina, podkreślając językowe walory tej „współczesnej komedii obyczajowej”.

„Lawirować, lawirować” – odpowiada na pytanie matki, jak dzisiaj żyć uczciwie, główny bohater Mandatu. 

Sztuka wymierzona była w obłudę „nepmanów” – kombinatorów korzystających z Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP) wprowadzonej przez Lenina w 1922 względnej liberalizacji sowieckiej gospodarki – oraz w postawy „emigracji wewnętrznej” i „przeżytki kapitalizmu”. Tak przynajmniej, pozytywnie dla władzy, odczytała ją ówczesna oficjalna krytyka. Premierowa publiczność rozpoznała w niej jednak satyrę na rosnącą w siłę kastę stalinowskich aparatczyków. Na widowni podobno wzoszono okrzyki „Precz z żulią stalinowską! Precz z oszustami! Precz ze Stalinem!”. To mogła być jedna z przyczyn, że w 1932 nie doszło do premiery Samobójcy.