Antoni Różański
RÓŻAŃSKI Antoni (10 VI 1862 Guzów pow. błoński - 26 IX 1934 Warszawa), aktor. Był ojcem -> Czesława R. Syn wicedyrektora cukrowni, ukończył gimn. w Warszawie i kursy agronomiczne w Puławach. Debiutował prawdopodobnie w zespole P. Woźniakowskiego w Tarnowie w sez. 1882/83 w roli Rafaela "Kobiety z kamienia". Przerwał wkrótce występy i pracował jako rolnik. Jesienią 1888 wrócił na scenę i występował zapewne w Łowiczu u K. Kremskiego, potem u J. Szladera, w 1889 w warsz. t. ogr. Promenada, w 1890 u M. Filippi-Jóźwiakowskiej w Lublinie i Radomiu, w 1891 w zespole K. i S. Sarnowskich w Łomży i Siedlcach oraz u K. Kremskiego m.in. w Łowiczu, w 1893 u L. Czystogórskiego w Radomiu oraz u K. i S. Sarnowskich w Łowiczu. Zapewne należał też do innych zespołów: J. Okońskiego, M. Krauzego, A. Trapszy, J. Teksla, J. Grabińskiego, Ł. Kościeleckiego, a podobno przez pewien czas sam kierował zespołem. Niektóre wiadomości z 1888-93 dotyczyć mogą innego aktora o tym nazwisku. Od 1893 do 1906 występował stale w Łodzi, gdzie zdobył sobie popularność pracując również jako reżyser. Brał też udział w objazdach zespołu łódzkiego. 26 IX 1898 ożenił się z Wandą Świerczyńską. Od maja 1906 występował w t. w Filharmonii w Warszawie, a od 10 VII tego roku został zaangażowany do zespołu dramatu WTR; występował w nim do 1926 (także po przekształceniu w T. Miejskie). Wyjeżdżał czasem na występy, m.in. w 1919 był w Radomiu w zespole S. Knake-Zawadzkiego. 7 IX 1924 obchodził w lokalu ZASP jubileusz czterdziestolecia pracy.
Przez krótki czas grał amantów i bohaterów, później role charakterystyczne, celując "w rolach szlagońskich i wojskowych" ("Almanach teatru bydgoskiego"). Wg A. Grzymały-Siedleckiego "atletycznie zbudowany, z donośnym głosem, werwą jak burza niesiony, kwalifikował się do odtwarzania wszelkich figur krwistych, pełnych życia i siły". Grzymała-Siedlecki podkreślał też jego wielką pracowitość i znakomitą pamięć, która pozwoliła mu grać i w późniejszym wieku, gdy miał osłabiony słuch. Ważniejsze role: Czerski ("Dzierżawca z Olesiowa"), Pasek ("Towarzysz pancerny"), Flambeau ("Orlątko"), Zagłoba ("Hajduczek"), Czepiec ("Wesele"), Major ("Pan Geldhab"), Dziad ("Sędziowie"), Wodnik ("Dzwon zatopiony"), Małowieski ("Uciekła mi przepióreczka"). Występował też w kilku filmach.
Bibl.: Almanach t.bydg. 101 (il.); Grzymała-Siedlecki: Świat aktorski; Okręt s. 387; Rocz. artyst.-lit., Łódź 1899 s. 24; Kur. warsz. 1934 nr 266.
Ikon.: K. Dąbrowska: R. jako Malowieski (Uciekła mi przepióreczka), rys., 1925 - MTWarszawa; K. Lasocki: R. jako Malowieski (Uciekła mi przepióreczka), autolit. 1925, Teka autolitografii K. Lasockiego, Warszawa 1925; Fot. pryw. i w rolach - MTWarszawa, zb. S. Dąbrowskiego.
Film.: 1927 - Zew morza.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
