Józefa Wielgard-Tomaszewska
WIELGARD Józefa, Zamężna Tomaszewska (28 I 1876 - 21 X 1947 Warszawa), aktorka, śpiewaczka. Córka Pawła i Marii W. Od ok. 1890 należała do chóru WTR i niekiedy występowała w niewielkich partiach operowych, jak np. Matka ("Widma"). W 1900-01 uczęszczała do Klasy Dramatycznej przy Warsz. Tow. Muzycznym. Ukończywszy ją z odznaczeniem debiutowała 14 IX 1901 w warsz. T. Ludowym w roli Szaruckiej ("Majster i czeladnik") i została zapewne zaangażowana. W 1902 występowała w zespole J. Niewiarowskiego w Ciechocinku, w sez. 1904/05 w t. pozn., 1905/06 w Kaliszu, w lecie 1906 z zespołem kaliskim w Wilnie, w sez. 1907/08 z objazdowym zespołem M. Przybyłko-Potockiej, m.in. w warsz. T. Małym, wiosną 1908 w zespole H. Marcello-Palińskiej, w 1909 w T. na Mokotowskiej w Warszawie, w 1911 w t. wil., w 1917 w warsz. T. Ludowym, w 1918 w T. Praskim, w 1920 w zespole plebiscytowym E. Rygiera na Śląsku, w sez. 1922/23 znów w T. Praskim. W 1923-27 grała role epizodyczne w warsz. T. Polskim i Małym, dorywczo w T. Narodowym. Potem zapewne ustąpiła ze sceny, a ostatnie lata życia spędziła w Schronisku Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie. Grała takie role jak: Panna Młoda ("Wesele"), Pawłowa ("Marcowy kawaler"), Pani Rollison ("Dziady"), Wasylisa ("Na dnie"), Dobrójska ("Śluby panieńskie"). Choć była zamężna, zawsze używała na afiszach nazwiska panieńskiego, najpierw w formie Wielgard lub Wielgardówna, potem Wielgardowa.
Bibl.: Lorentowicz: T. Polski; Małkowski: Moje wspomnienia; Afisze, IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973