Zygmunt Zawrocki
ZAWROCKI Zygmunt, pseud. Sigismondo Zawroski (1875 Grójec k. Warszawy - 11 IV 1933 Warszawa), śpiewak. Głos kształcił w warsz. Instytucie Muz. u O. Nouvellego; wyróżnił się na dorocznym popisie w ratuszu 29 VI 1900. Później prawdopodobnie wyjechał na dalsze studia wokalne do Mediolanu, do A. Broggiego. Debiutował 15 VII 1901 w Krakowie w partii Stanisława ("Verbum nobile") podczas występów opery lwowskiej. W sez. 1902/03 i 1903/04 wykonywał w T. Wielkim w Warszawie partie barytonowe i basowe, takie jak: Herold ("Lohengrin"), Silvio ("Pajace"), Janusz ("Halka"), Amonatro ("Aida"), Mefisto ("Faust"), Hrabia Tomski ("Dama pikowa"). Śpiewał też na koncertach, np. w Filharmonii Warszawskiej. W czerwcu 1905 z zespołem lwow. wystąpił w Krakowie; 29 I 1906 dał tam w sali Sokoła koncert arii operowych. Potem wyjechał z kraju. Pod pseud. Sigismondo Zawroski śpiewał we Włoszech, m.in. w 1907 partię Mefista ("Faust") w Legnago, a na przeł. 1907 i 1908 Collina ("Cyganeria") w Bari, gdzie zachwycano się siłą i barwą jego głosu. We wrześniu 1908 występował w Mirandoli pod Modeną, 7 XI 1908 śpiewał partię Kapitana Kollera w praprem. opery "Federico Struensee" w Novi Ligure. W prasie pisano, że miał być angażowany do Mediolanu i do Odessy, tymczasem w grudniu 1909 śpiewał drobne partie w Teatro Regio w Parmie. W lutym 1910 przyjechał do Kijowa; śpiewał na koncertach, został solistą opery, a 30 VIII 1912 na wieczorze pożegnalnym w tamtejszym T. Polskim grał wodewilową rolę Pierrota ("Colombina"), a także śpiewał arie. W zimie 1912/13 ponownie znalazł się we Włoszech; należał do zespołu E. Tango i występował z nim w Teatro Carlo Felice w Genui w ambitnym, współczesnym repertuarze operowym. W 1914 przyjechał do kraju; w kwietniu wystąpił na koncercie symfonicznym w Warszawie. "Głos artysty nie jest w brzmieniu potężny, nie posiada też soczystości tonu, lecz jest dobrze wyszkolony, w skali jest obszerny. Najlepiej głos brzmi w rejestrze wysokim oraz w średniej i może trochę nikło w rejestrze niskim. Artysta śpiewa z uczuciem, frazuje artystycznie i posiada ładne piano". ("Gazeta Poranna Dwa Grosze"). W 1915 i 1916 koncertował w Kijowie, także w Mohylowie Podolskim. Działania wojenne i rewolucja zatrzymały go w Rosji. Do Polski wrócił ok. 1922; 20 IV 1922 dał w Warszawie koncert arii i pieśni. W sez. 1922/23-1928/29 był solistą T. Wielkiego w Poznaniu, śpiewał partie dram. i komiczne, nawet operetkowe. Jednocześnie dawał lekcje śpiewu. Po odejściu z teatru występował jeszcze jakiś czas na prowincji, np. w Szczawnicy, w Biedrusku, w Łęczycy (1930). W 1931 przeprowadził się do Warszawy i nadal uczył śpiewu, dał też koncert. Miał dobrą technikę wokalną, dokładną dykcję, swobodnie prowadził kantylenę. Jego słabszą stroną było aktorstwo. Na scenie pozn. wykonywał szereg słynnych partii barytonowych i basowych takich, jak: Escamillo ("Carmen"), Griemin ("Eugeniusz Oniegin"), Kardynał ("Żydówka"), Bartolo ("Wesele Figara"), Pimen ("Borys Godunow"). Inne ważne role pozn. to: Ferrando ("Trubadur"), Stolnik ("Halka"), Achilles ("Piękna Helena"), Lodovico ("Otello"), Bryndus ("Zabobon, czyli Krakowiacy i Górale"), Pan Reich ("Wesołe kumoszki z Windsoru"), Stary Góral ("Pomsta Jontkowa"), Sołtys ("Jenufa"), Wójt ("Ptasznik z Tyrolu"), Samuel ("Bal maskowy"), Marcin ("Sztygar").
Bibl.: Reiss: Almanach muz. Krakowa; Świtała; J. Życzkowski: Gaudeamus igitur, Kraków 1977; Corriere delle Puglie 1908 nr 1; Corriere della Sera 1908 nr 311; Dz. Kij. 1910 nr 73, 1915 nr 359, 1916 nr 128, Gaz. Por. Dwa Grosze 1914 nr 95; II Presente 1909 nr 54; Kur. Codz. 1900 nr 178; La Provincia di Modena 1908 nr 252; Nowa Reforma 1906 nr 24; Afisze, IS PAN; Materiały w posiadaniu córki Ireny Drużyłowskiej, Wrocław; Prosnak: T. Wielki.
Ikon.: Fot. - Arch. Dok. Mech.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994