Helena Moyseowiczowa
MOYSEOWICZOWA Helena, także Moyssoewiczowa, Mojseowiczowa, Moyessowiczówna, Mojesowiczowa, zamężna Fiszler (działała od 1908 - zm. po 1944 na Śląsku), śpiewaczka. Była żoną inżyniera Zygmunta Fiszlera, dyr. kopalni węgla. Należała do znanej lwow. rodziny pochodzenia ormiańskiego. W kwietniu 1908 zapowiadano w "Scenie i Sztuce" jej debiut w operze lwowskiej; 5, 10 i 19 XII 1908 występowała na koncertach w Warszawie, a 27 grudnia t.r. w T. Wielkim w Warszawie w tyt. partii w "Halce" i debiut ten spotkał się z b. przychylnym przyjęciem. Prawdopodobnie została zaangażowana i w sez. 1908/09 śpiewała w Filharmonii Warsz. i nadal w operze partię Halki, która przyniosła jej pewien rozgłos. Potem śpiewała we Lwowie, najczęściej gościnnie, aż do sez. 1918/19; nazywano ją nawet w 1912 "podporą opery lwowskiej". W lecie 1911 wystąpiła w Tarnopolu z pozn. zespołem A. Lelewicza w swej popisowej roli Halki, w tym samym roku pojechała też na występy do Narodnino Divadla w Pradze. W 1912 brała udział w koncercie chóru akademickiego lwow. Szkoły Politechnicznej jako solistka, w 1919 w koncercie z okazji otwarcia Uniw. Lud. im. Mickiewicza we Lwowie. Zwracała uwagę orientalną urodą, wielkie wrażenie wywierał jej pełen wyrazu sopranowy głos "o fenomenalnym brzmieniu", "skończony pod względem ustawienia i techniki" ("Scena i Sztuka" 1908 nr 49). Przed II wojną świat., wedle nie potwierdzonych informacji, występowała często za granicą (Włochy, Francja, Hiszpania) z najwybitniejszymi śpiewakami (m.in. z E. Carusem). We Lwowie rozpoczęła pracę pedag. prowadząc szkołę śpiewu w l. 1920-25, nast. uczyła w Krakowie, gdzie wychowankiem jej był m.in. M. Fischer. Podczas okupacji spędzonej w Warszawie uczyła m.in. W. Domienieckiego. Po 1944 wyjechała na Śląsk.
Bibl.: Kaczyński: Dzieje "Halki"; 75 lat T. Pol. w Poznaniu s. 390; Warnecki; Webersfeld: Teatr Hellera; Dz. Lud. 1919 nr 311, 1920 nr 158, 1925 nr 133; Kur. Warsz. 1908 nr 358; Młoda Muz. 1908 nr 6; Now. Muz. 1909 nr 1, 2; Scena i Szt. 1908 nr 16, 49 (il.), 51, 1912 nr 1; Świat 1909 nr 1 (il.); Prosnak: T. Wielki; Informacje L. Tarnowieckiej i W. Domienieckiego.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
