Anna Kałużyńska
KAŁUŻYŃSKA Anna, zamężna Freege (1859 Warszawa - 12 IV 1919 Kraków), aktorka. Debiutowała 19 XII 1878 w amatorskim przedstawieniu w warsz. Tow. Dobroczynności w roli Brygidy ("Serdeczna przyjaciółka"). W 1879-82 występowała w t. pozn. (w lecie 1880 z jego zespołem w warsz. t. ogr. Eldorado), w 1882-93 w t. krak. (w sez. letnich z jego zespołem m.in. w Tarnowie i Szczawnicy). Po objęciu dyr. t. krak. przez T. Pawlikowskiego w 1893 ustąpiła ze sceny, a w początku 1894 wyszła za mąż za Ludwika Freege, właściciela kwiaciarni w Krakowie, i na scenę już nie wróciła. Pisała pamiętniki, które jednak nie zachowały się.
Obdarzona wprawdzie pięknym głosem, ale niezbyt dobrymi "warunkami" (niski wzrost, nieładna, choć wyrazista twarz), mimo to dość szybko zajęła na scenie krak. jedno z czołowych stanowisk. Wg opinii S. Dąbrowskiego "celowała w polskich sztukach, wnosząc na scenę szlachetny ton, inteligentną grę, piękne traktowanie wiersza". Grała m.in. Amelię ("Mazepa"), Halszkę ("Halszka z Ostroga"), Alinę ("Balladyna"), Desdemonę ("Otello"), Amalię ("Zbójcy"), Anielę ("Śluby panieńskie"), Andreę ("Andrea"), Martę ("Myszka"), Helenę ("Pan Jowialski").
Bibl.: Got: Teatr Koźmiana; Koryzna I s. 142, 148; Koźmian: Teatr (il.); PSB VII (S. Dąbrowski); Wspomnienia aktorów; Afisz teatr. 1969 nr 44; EMTA 1883 nr 12, 1884 nr 60, 1889 nr 322; Kur. warsz. 1878 nr 280; Afisze, IS PAN; Akt zgonu w parafii Św. Mikołaja w Krakowie (wg informacji S. Dąbrowskiego).
Ikon.: S. Fabijański: Portret, rys., 1893 - MTWarszawa; Fot. pryw. i w rolach - MTWarszawa, Bibl. Jagiell.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
